Απόδοση των δαπανών νοσηλείας στο εξωτερικό ασφαλισμένου φορέα ασφάλισης, του οποίου οι υποχρεώσεις παρακολουθούνται από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ., τελεί, κατ’ αρχήν, υπό την προϋπόθεση ότι η νοσηλεία αυτή θα έχει εγκριθεί προηγουμένως από το αρμόδιο όργανο του Οργανισμού και εφόσον διαπιστωθεί ότι ο ασφαλισμένος πάσχει από σοβαρό νόσημα το οποίο δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί στην Ελλάδα, είτε γιατί δεν υπάρχουν τα κατάλληλα επιστημονικά μέσα, είτε γιατί δεν εφαρμόζεται η ειδική ιατρική μέθοδος διάγνωσης και θεραπείας που απαιτείται, είτε γιατί η περίπτωσή του δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί έγκαιρα στην Ελλάδα και η τυχόν καθυστέρηση της αντιμετώπισής της, θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του. Περαιτέρω, για την έγκριση της νοσηλείας στο εξωτερικό απαιτείται προηγούμενη γνωμάτευση της αρμόδιας Ειδικής Υγειονομικής Επιτροπής σχετικά με τα ιατρικής φύσεως θέματα, όπως την δυνατότητα αντιμετώπισης του περιστατικού στην Ελλάδα και εν γένει την ανάγκη νοσηλείας στην αλλοδαπή, τη χώρα νοσηλείας, την πιθανή διάρκεια αυτής, το μέσο μετάβασης, την ανάγκη συνοδού, την επείγουσα ανάγκη μεταφοράς του ασφαλισμένου στην αλλοδαπή για την άμεση αντιμετώπιση της περίπτωσής του κ.λπ. Εξάλλου, το υγειονομικό όργανο προκειμένου να γνωματεύσει για την ανάγκη ή μη της νοσηλείας του ασθενούς στο εξωτερικό, επιβάλλεται να αξιολογήσει την πάθηση, εν όψει και των ειδικότερων χαρακτηριστικών που εμφανίζει σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση και την εν γένει κατάσταση του ασθενούς και να εξετάσει αν υπάρχει στην Ελλάδα το εξειδικευμένο προσωπικό και τα αναγκαία τεχνικά μέσα για την, κατά το επιστημονικώς εφικτό, σωστή διάγνωση και αποτελεσματική θεραπεία της νόσου, κατά συνεκτίμηση και των ουσιωδών ισχυρισμών που τυχόν προβάλλει ο ενδιαφερόμενος και των προσκομιζόμενων σχετικών δικαιολογητικών. Εάν τελικώς, κατά την κρίση του αρμοδίου οργάνου, η πάθηση του ασφαλισμένου δύναται να αντιμετωπισθεί επιτυχώς σε νοσηλευτικά ιδρύματα της ημεδαπής οφείλει να τα μνημονεύσει στη γνωμάτευσή του και δεν επιβάλλεται να αναφέρει συγκεκριμένα παραδείγματα επιτυχούς αντιμετωπίσεως παρόμοιων περιστατικών, ούτε ονόματα ιατρών που μπορούν να αντιμετωπίσουν τέτοια περιστατικά. Η γνωμάτευση αυτή, εφόσον αιτιολογείται ειδικώς και επαρκώς, είναι δεσμευτική για τα ασφαλιστικά όργανα και το τυχόν επιλαμβανόμενο στη συνέχεια διοικητικό δικαστήριο, ως προς τα ιατρικής φύσεως ζητήματα. Οι Υγειονομικές Επιτροπές με τις γνωματεύσεις τους υποχρεούνται να παρέχουν απάντηση, θετική ή αρνητική, στο ερώτημα που τους απευθύνεται από το διοικητικό δικαστήριο, η οποία να είναι απαλλαγμένη αμφιβολιών ή ασαφειών, η δε παράλειψη της απάντησης ή η τυχόν έλλειψη στοιχείων, εφόσον δεν δικαιολογείται από αντικειμενικές συνθήκες, δεν μπορεί να αποβεί σε βάρος του ασφαλισμένου. Εξάλλου, αν η Υγειονομική Επιτροπή εκδώσει εκ νέου μη προσηκόντως αιτιολογημένη γνωμάτευση, το διοικητικό δικαστήριο έχει δύο δυνατότητες: είτε να αναπέμψει για μία ακόμη φορά την υπόθεση ενώπιον της αρμόδιας Υγειονομικής Επιτροπής είτε να κρίνει το ίδιο επί του αιτήματος του ασφαλισμένου, αφού προηγουμένως εκφέρει κρίση επί των ως άνω ιατρικής φύσεως θεμάτων, χρησιμοποιώντας τα προς τούτο πρόσφορα αποδεικτικά μέσα, προκειμένου να παρασχεθεί στον ασφαλισμένο η κατά το άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος έγκαιρη, πλήρης και αποτελεσματική έννομη προστασία.
Αριθμός Απόφασης 6184/2024
ΤΟ
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΔΙΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ
ΤΜΗΜΑ 1ο ΤΡΙΜΕΛΕΣ
Σ υ ν ε δ ρ ί α σ ε δημόσια στο ακροατήριό του στις 20 Νοεμβρίου 2023 με δικαστές τους: Ελένη Λούκου, Πρόεδρο Πρωτοδικών Δ.Δ., Διαμάντω Τζήκα και Μαρία Παυλάκου (εισηγήτρια), Πρωτοδίκες Δ.Δ., και γραμματέα τη Μαγδαληνή Τελιανίδου, δικαστική υπάλληλο,
γ ι α να δικάσει τη με ημερομηνία κατάθεσης 2-9-2020 προσφυγή (Αρ.Εισαγ.: ΠΡ4741/2020),
τ ο υ … του …, κατοίκου … Αττικής (οδός … αρ….), ο οποίος παραστάθηκε με δήλωση, κατ’ άρθρο 133 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας, της πληρεξούσιας δικηγόρου Βασιλικής Σκορδάκη,
κ α τ ά του νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.) με την επωνυμία «ΕΘΝΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΟΧΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΥΓΕΙΑΣ» (Ε.Ο.Π.Υ.Υ.), που εκπροσωπείται από τον Πρόεδρό του, ο οποίος παραστάθηκε δια της πληρεξούσιας δικηγόρου Αικατερίνης Στάθη.
Κατά τη συζήτηση, ο διάδικος που παραστάθηκε ανέπτυξε τους ισχυρισμούς του και ζήτησε όσα αναφέρονται στα πρακτικά.
Μετά τη συνεδρίαση το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη.
Αφού μελέτησε τη δικογραφία
Σκέφθηκε κατά το νόμο
1. Επειδή, με την κρινόμενη προσφυγή, για την άσκηση της οποίας καταβλήθηκε το νόμιμο παράβολο (σχ. το 34790024895011020057 ηλεκτρονικό παράβολο με το σχετικό αποδεικτικό πληρωμής), επιδιώκεται, παραδεκτώς, η ακύρωση της 250/Συν.640/20.02.2020 απόφασης του Διοικητικού Συμβουλίου (Δ.Σ.) του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (Ε.Ο.Π.Υ.Υ.), με την οποία απορρίφθηκε αίτημα του προσφεύγοντος για αντικατάσταση των προσθετικών μελών του στις Η.Π.Α., με την αιτιολογία ότι κατόπιν των σχετικών γνωμοδοτήσεων του Ανώτατου Υγειονομικού Συμβουλίου (Α.Υ.Σ.) δεν προκύπτει ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις του άρθρου 32 παρ.3 δ του Ε.Κ.Π.Υ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. Η κρινόμενη προσφυγή νομίμως επαναφέρεται προς συζήτηση, μετά την έκδοση των 15244/2022 και 11699/2023 προδικαστικών αποφάσεων του Δικαστηρίου τούτου, οι οποίες και αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα τούτης της απόφασης και με τις οποίες αναπέμφθηκε διαδοχικά η υπόθεση στη Διοίκηση προκειμένου η αρμόδια υγειονομική επιτροπή του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. (Α.Υ.Σ.) να αποφανθεί εκ νέου και αιτιολογημένα σχετικά με το εάν η αντιμετώπιση της πάθησης του ασφαλισμένου [αντικατάσταση (εφαρμογή και προσαρμογή) προσθετικών μελών λόγω αμφοτερόπλευρου ακρωτηριασμού άνωθεν του γόνατος] στην Ελλάδα, με βάση τα υφιστάμενα επιστημονικά μέσα και τις ειδικές ιατρικές μεθόδους διάγνωσης και θεραπείας, που εφαρμόζουν τα εγχώρια νοσηλευτικά ιδρύματα, είναι εφικτή και εξίσου αποτελεσματική με την αντίστοιχη αντιμετώπιση στα αντίστοιχα νοσηλευτικά ιδρύματα του εξωτερικού.
2. Επειδή, από τον συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 2 παρ. 1, 5 παρ. 1 και 5, 21 παρ. 3 και 22 παρ. 5 του Συντάγματος, συνάγεται αφενός ότι έχει κατοχυρωθεί ατομικό δικαίωμα των Ελλήνων πολιτών στην προστασία της υγείας και αφετέρου ότι το Κράτος και οι οργανισμοί κοινωνικής ασφάλισης υποχρεούνται να παρέχουν στα ασφαλιζόμενα πρόσωπα υπηρεσίες υγείας υψηλού επιπέδου (βλ. ΣτΕ 2568/2021, 622/2021, 943/2020, 202-208/2020, 1847/2016, πρβλ. ΣτΕ 400/1986), οι οποίες πρέπει να καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες διάγνωσης, θεραπείας και αποθεραπείας των σχετικών παθήσεων, τις χειρουργικές επεμβάσεις, εφόσον απαιτούνται, καθώς και γενικώς τις ανάγκες νοσηλείας των εν λόγω προσώπων. Η υποχρέωση αυτή υπόκειται σε νομοθετικούς περιορισμούς, υπό τον όρο ότι οι περιορισμοί αυτοί δεν οδηγούν στην ανατροπή του δικαιώματος στην προστασία της υγείας (βλ. ΣτΕ 2692/2020, 2362/2019, 2381/2016, 4/2016, 1187-1188/2009).
3. Επειδή, o ν. 1759/1988 με τίτλο «Ασφαλιστική κάλυψη ανασφάλιστων ομάδων, βελτίωση της κοινωνικοασφαλιστικής προστασίας και άλλες διατάξεις.» (Α΄ 50) ορίζει στο άρθρο 39, με το οποίο αντικαταστάθηκε το άρθρο 40 του ν. 1316/1983 (Α΄ 3) και ρυθμίστηκαν κατά τρόπο ενιαίο και εξ’ αρχής οι προϋποθέσεις παροχής νοσηλείας στο εξωτερικό, καθώς και η διαδικασία έγκρισής τους στους ασφαλισμένους όλων των φορέων και κλάδων ασθενείας αρμοδιότητας της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικών Ασφαλίσεων, όπως το άρθρο αυτό ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 29 παρ. 1 του ν. 4272/2014 (Α΄ 145), ότι: «1. Σε εξαιρετικά σοβαρές παθήσεις, επιτρέπεται η νοσηλεία στο εξωτερικό των υπαγομένων προσώπων, όπως αυτά ορίζονται από το άρθρο 3 του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας του Ε.Ο.Π.Υ.Υ.. 2. Η νοσηλεία στο εξωτερικό εγκρίνεται μετά από απόφαση του Προέδρου του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., ύστερα από γνωμάτευση της αρμόδιας υγειονομικής επιτροπής, που προβλέπεται στην παράγραφο 3. 3. Για την ανάγκη νοσηλείας στο εξωτερικό των προσώπων της παραγράφου 1 γνωματεύουν υγειονομικές επιτροπές που συνιστώνται με απόφαση του Υπουργού Υγείας …». Περαιτέρω, ο ν. 3918/2011 με τίτλο «Διαρθρωτικές αλλαγές στο σύστημα υγείας και άλλες διατάξεις.» (Α΄ 31), με το άρθρο 17 του οποίου ιδρύθηκε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας» ως νέος φορέας κοινωνικής ασφάλισης, στον οποίο μεταφέρονται οι κλάδοι υγείας άλλων φορέων, ορίζει στο άρθρο 18 ότι: «1. Σκοπός του Εθνικού Οργανισμού Παροχών Υπηρεσιών Υγείας είναι: α. Η παροχή υπηρεσιών υγείας στους εν ενεργεία ασφαλισμένους, συνταξιούχους και τα προστατευόμενα μέλη των οικογενειών τους, των μεταφερόμενων φορέων, σύμφωνα με τα οριζόμενα από τον προβλεπόμενο στο άρθρο 30 Ενιαίο Κανονισμό Παροχών Υγείας του παρόντος νόμου. β. …» και στο άρθρο 30, όπως ισχύει μετά την τροποποίησή του με τα άρθρα 37 παρ. 3 και 49 παρ. 3 του ν. 4111/2013 (Α΄ 18) και το άρθρο 54 παρ.2 του ν. 4223/2013 (Α΄ 287), ότι: «1. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Υγείας εγκρίνεται ο Ενιαίος Κανονισμός Παροχών Υγείας, ύστερα από πρόταση του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., με τον οποίο καθορίζεται το είδος, η έκταση, το ύψος των παροχών υγείας, ο τρόπος και η διαδικασία χορήγησης τους, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. … 3α. … β. Με αποφάσεις του Υπουργού Υγείας συνιστάται Ανώτατο Υγειονομικό Συμβούλιο (Α.Υ.Σ.) για την παραπομπή σε αυτό θεμάτων υγειονομικής περίθαλψης, με τις οποίες ορίζονται η συγκρότηση, οι αρμοδιότητες του, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. γ. …».
4. Επειδή, κατ’ εξουσιοδότηση της παραγράφου 1 του άρθρου 30 του ν. 3918/2011 εκδόθηκε η Φ90380/25916/3294/31.10.2011 απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης με τίτλο «Ενιαίος Κανονισμός Παροχών Υγείας (Ε.Κ.Π.Υ.) του Εθνικού Οργανισμού Παροχών Υπηρεσιών Υγείας (Ε.Ο.Π.Υ.Υ.)» (Β΄ 2456), η οποία τροποποιήθηκε και αντικαταστάθηκε διαδοχικά με την Φ90380/5383/738/10.04.2012 κοινή υπουργική απόφαση (Κ.Υ.Α.) (Β΄ 1233), την ΕΜΠ5/17.12.2012 Κ.Υ.Α. (Β΄ 3054), την ΕΑΛΕ/Γ.Π. 46846/19.6.2018 ΚΥΑ (Β΄ 2315/19.6.2018) και, όπως ίσχυε τον κρίσιμο εν προκειμένω χρόνο, με την ΕΑΛΕ/Γ.Π.80157/31.10.2018 ΚΥΑ (Β΄ 4898/1.11.2018). Στο άρθρο 32 της τελευταίας αυτής ΚΥΑ [με τίτλο “Τροποποίηση και αντικατάσταση της με αριθμ. πρωτ. ΕΑΛΕ/Γ.Π. 46846/19-06-2018 (Β΄ 2315) κοινής υπουργικής απόφασης, με περιεχόμενο «Ενιαίος Κανονισμός Παροχών Υγείας (ΕΚΠΥ) του Εθνικού Οργανισμού Παροχών Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ)»”] ορίζεται ότι: « ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ – ΠΑΡΟΧΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΣΕ ΕΙΔΟΣ ΣΕ ΚΡΑΤΗ –ΜΕΛΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ: 1. Ο ΕΟΠΥΥ εγκρίνει στους δικαιούχους του χορήγηση υπηρεσιών περίθαλψης και παροχών ασθενείας σε είδος εκτός Ελλάδας, σύμφωνα με τις ισχύουσες εθνικές διατάξεις, τις Οδηγίες και τους Κανονισμούς Ευρωπαϊκής Ένωσης (εφεξής Ε.Ε.) για τον συντονισμό των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, με τις προϋποθέσεις που περιγράφονται παρακάτω: Α) Προγραμματισμένη ή έκτακτη περίθαλψη. Η νοσηλεία σε κράτη-μέλη και λοιπές χώρες εγκρίνεται αρμοδίως, μετά από απόφαση του Δ.Σ. ή του Προέδρου του ΕΟΠΥΥ και σε περίπτωση απουσίας ή κωλύματος από τον νόμιμο αναπληρωτή του, ύστερα από αιτιολογημένη γνωμάτευση του αρμόδιου υγειονομικού οργάνου, όταν ο ασφαλισμένος: α. Πάσχει από σοβαρό νόσημα, το οποίο δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί στην Ελλάδα είτε γιατί δεν υπάρχουν τα κατάλληλα επιστημονικά μέσα είτε γιατί δεν εφαρμόζεται η ειδική ιατρική μέθοδος διάγνωσης και θεραπείας που απαιτείται, και με την προϋπόθεση ότι όλα τα παραπάνω είναι δυνατά στο εξωτερικό και δεν αποτελούν πειραματική ή ερευνητική μέθοδο. Σε ειδικές περιπτώσεις και όπου έχουν εξαντληθεί τα θεραπευτικά μέσα για την νόσο του, ασθενής, με τεκμηριωμένη ιατρική γνωμάτευση από δημόσιο νοσοκομείο, δύναται να αιτείται τα έξοδα μετάβασης και επιστροφής του ιδίου και ενός συνοδού του, σε χώρα της Ε.Ε. ή και εκτός Ε.Ε., για συμμετοχή του σε ερευνητικά πρωτόκολλα, με την προϋπόθεση ότι η δαπάνη νοσηλείας, φαρμακευτικής θεραπείας και διαμονής τους όπου απαιτείται, βαρύνουν την εταιρεία και το ιατρικό κέντρο όπου διενεργείται η μελέτη. Το Α.Υ.Σ. θα γνωμοδοτεί γι αυτές τις περιπτώσεις. β. Πάσχει από σοβαρό νόσημα, το οποίο δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί στην Ελλάδα εγκαίρως και μέσα στον ιατρικώς αναγκαίο χρόνο και η τυχόν καθυστέρηση της αντιμετώπισης του θέτει σε κίνδυνο την κατάσταση της υγείας του ασθενούς. γ. … δ. … ε. Χρήζει μεταμόσχευσης ιστών ή οργάνων (συμπαγών ή ρευστών), η οποία δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα ή στον κρίσιμο για την περίπτωση του ασθενούς χρόνο. Για τις περιπτώσεις (α), (β) και (ε) απαιτείται προηγούμενη έγκριση ενώ στις περιπτώσεις (γ) και (δ) είναι δυνατή η εκ των υστέρων έγκριση της νοσηλείας. 2. …3. Προϋπόθεση για τη γνωμάτευση από το αρμόδιο υγειονομικό όργανο, είναι η υποβολή των εξής δικαιολογητικών: α. Γνωμάτευση Συντονιστή Διευθυντή Κλινικής δημόσιου Νοσοκομείου ή Καθηγητή Α’ βαθμίδας, διευθυντή Πανεπιστημιακής Κλινικής ή Στρατιωτικού Νοσοκομείου ή Ιδιωτικής Καρδιοχειρουργικής Κλινικής για καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις της αντίστοιχης με την πάθηση ειδικότητας, στην οποία θα περιγράφεται με λεπτομέρεια το είδος της πάθησης ή της βλάβης και θα πιστοποιείται αιτιολογημένα το ανέφικτο της αντιμετώπισής της στην Ελλάδα. Ειδικότερα, για την περίπτωση β της παρ. 1 του παρόντος άρθρου απαιτείται, εκτός από την σχετική γνωμάτευση όπου θα πιστοποιείται η αδυναμία αντιμετώπισης στην Ελλάδα εντός του αναγκαίου χρόνου, αιτιολογημένη βεβαίωση από επιπλέον δύο τουλάχιστον νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας αντίστοιχης με την πάθηση του ασθενούς ειδικότητας, ανεξαρτήτως νομικής μορφής, ότι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το περιστατικό έγκαιρα. …… Ειδικά για την περίπτωση ε της παρ. 1 του παρόντος άρθρου απαιτείται i. γνωμάτευση Διευθυντή του αρμόδιου κατά περίπτωση Μεταμοσχευτικού Κέντρου της χώρας, στην οποία να αιτιολογείται πλήρως και αναλυτικά, ότι η αιτούμενη μεταμόσχευση δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπιστεί στην Ελλάδα ή στον κρίσιμο για την περίπτωση του ασθενούς χρόνο, και ii. βεβαίωση με τη σύμφωνη γνώμη του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (Ε.Ο.Μ.) για την αιτούμενη μεταμόσχευση. β. Έγγραφο-βεβαίωση του Νοσοκομείου του εξωτερικού, από το οποίο θα προκύπτει η ακριβής ημερομηνία εισαγωγής του ασθενούς, ο προκαταρκτικός προγραμματισμός για το είδος της θεραπείας που θα ακολουθηθεί και η πιθανή διάρκεια αυτής, η αποδοχή ή μη του ευρωπαϊκού εντύπου E112/S2 καθώς και ο προσδιορισμός των εξόδων εντός ή πιθανών εξόδων εκτός εντύπου E112/S2 (εφόσον η νοσηλεία πραγματοποιηθεί σε κράτος-μέλος της Ε.Ε., χώρα ΕΟΧ ή την Ελβετία) καθώς και ο προϋπολογισμός των εξόδων νοσηλείας που απαιτεί το Νοσοκομείο, εφόσον η νοσηλεία πραγματοποιηθεί σε χώρα εκτός Ε.Ε. ή σε Ιδιωτικό Νοσοκομείο εντός Ε.Ε. ή σε ιδιωτική πτέρυγα Δημόσιου Νοσοκομείου εντός ΕΕ. Ειδικότερα για τις περιπτώσεις μη αποδοχής του ευρωπαϊκού εντύπου: γ. Η προγραμματισμένη νοσηλεία σε ιδιωτικά θεραπευτήρια ή σε ιδιωτικές πτέρυγες κρατικών Νοσοκομείων (μη αποδοχή ευρωπαϊκού εντύπου) εγκρίνεται μόνο στην περίπτωση που το περιστατικό χρήζει άμεσης και επείγουσας αντιμετώπισης και τυχόν καθυστέρηση εγκυμονεί κίνδυνο για τη ζωή ή την υγεία του ασθενούς, γεγονός που πιστοποιείται από πλήρως αιτιολογημένη ιατρική γνωμάτευση, όπως ορίζεται στις περιπτώσεις α και γ του παρόντος άρθρου και στο παρόν εδάφιο 2 καθώς και από αιτιολογημένη γνωμάτευση του αρμοδίου υγειονομικού οργάνου. δ. Η προγραμματισμένη νοσηλεία σε χώρα εκτός Ε.Ε., εγκρίνεται μόνο στην περίπτωση που το συγκεκριμένο περιστατικό δεν αντιμετωπίζεται σε χώρα της Ε.Ε. Στην περίπτωση αυτή η αναγκαιότητα της νοσηλείας και το είδος της πρέπει να αιτιολογείται σαφώς τόσο στην ιατρική γνωμάτευση όσο και στη γνωμάτευση του αρμοδίου υγειονομικού οργάνου, στην οποία θα αναφέρεται απαραίτητα η αδυναμία αντιμετώπισης του περιστατικού στην Ευρώπη καθώς και η χώρα υποδοχής και το νοσηλευτικό κέντρο στο οποίο θα παρασχεθεί η νοσηλεία. Και στην περίπτωση αυτή θα προσκομίζεται έγγραφο-βεβαίωση του Νοσοκομείου κατά τα οριζόμενα στο ανωτέρω σημείο (β). Εάν το περιστατικό αντιμετωπίζεται μεν σε χώρα της Ε.Ε. αλλά ο ασφαλισμένος επιθυμεί να νοσηλευθεί σε άλλη ευρωπαϊκή ή μη χώρα, τότε ο Οργανισμός καλύπτει μόνο το 20% του συνόλου των δαπανών νοσηλείας, μετάβασης/επιστροφής και διαμονής-διατροφής ασθενούς ή και συνοδού, κατόπιν νομίμως υποβληθέντων παραστατικών. 4. …5. …10… 11. Αποφάσεις του Α.Υ.Σ. είναι δεσμευτικές για τον Οργανισμό, εκτός κι αν το Δ.Σ., σε εξαιρετικές περιπτώσεις, αποφασίσει διαφορετικά με επαρκή αιτιολόγηση, σύμφωνα με την νομοθεσία ». Επίσης, από το άρθρο 62 (με τίτλο «ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ ΠΑΡΟΧΩΝ ΕΚΤΟΣ ΕΚΠΥ») της προαναφερθείσης ΚΥΑ προβλέπεται ότι: «Με απόφαση του Δ.Σ. του ΕΟΠΥΥ, έπειτα από εισήγηση της αρμόδιας Διεύθυνσης και θετική γνωμοδότηση του Α.Υ.Σ., ο Οργανισμός δύναται να αποζημιώνει παροχές που δεν προβλέπονται στον παρόντα Κανονισμό.». Περαιτέρω, κατ’ επίκληση του άρθρου 30 παρ. 3 περ. β΄ του ν. 3918/2011, συγκροτήθηκε, με την Α1β/Γ.Π.οικ/23769/ 20.03.2018 απόφαση του Υπουργού Υγείας (ΔΙΑΥΓΕΙΑ ΑΔΑ:Ω1ΛΟ465ΦΥΟ-Ι3Ξ), το Α.Υ.Σ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και ορίστηκαν οι αρμοδιότητές του, στις οποίες περιλαμβάνεται η γνωμάτευση για τις περιπτώσεις, για τις οποίες επιτρέπεται η νοσηλεία στο εξωτερικό, τον τρόπο, τη διαδικασία έγκρισης της νοσηλείας του ασθενούς, το ύψος της δαπάνης, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ενιαίου Κανονισμού Παροχών Υγείας (Ε.Κ.Π.Υ.) του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., όπως εκάστοτε ισχύει.
5. Επειδή, κατά την έννοια των διατάξεων που παρατέθηκαν στην προηγούμενη σκέψη, η απόδοση των δαπανών νοσηλείας στο εξωτερικό ασφαλισμένου φορέα ασφάλισης, του οποίου οι υποχρεώσεις παρακολουθούνται από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ., τελεί, κατ’ αρχήν, υπό την προϋπόθεση ότι η νοσηλεία αυτή θα έχει εγκριθεί προηγουμένως από το αρμόδιο όργανο του Οργανισμού και εφόσον διαπιστωθεί ότι ο ασφαλισμένος πάσχει από σοβαρό νόσημα το οποίο δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί στην Ελλάδα, είτε γιατί δεν υπάρχουν τα κατάλληλα επιστημονικά μέσα, είτε γιατί δεν εφαρμόζεται η ειδική ιατρική μέθοδος διάγνωσης και θεραπείας που απαιτείται, είτε γιατί η περίπτωσή του δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί έγκαιρα στην Ελλάδα και η τυχόν καθυστέρηση της αντιμετώπισής της, θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του. Περαιτέρω, για την έγκριση της νοσηλείας στο εξωτερικό απαιτείται προηγούμενη γνωμάτευση της αρμόδιας Ειδικής Υγειονομικής Επιτροπής σχετικά με τα ιατρικής φύσεως θέματα, όπως την δυνατότητα αντιμετώπισης του περιστατικού στην Ελλάδα και εν γένει την ανάγκη νοσηλείας στην αλλοδαπή, τη χώρα νοσηλείας, την πιθανή διάρκεια αυτής, το μέσο μετάβασης, την ανάγκη συνοδού, την επείγουσα ανάγκη μεταφοράς του ασφαλισμένου στην αλλοδαπή για την άμεση αντιμετώπιση της περίπτωσής του κ.λπ. Εξάλλου, το υγειονομικό όργανο προκειμένου να γνωματεύσει για την ανάγκη ή μη της νοσηλείας του ασθενούς στο εξωτερικό, επιβάλλεται να αξιολογήσει την πάθηση, εν όψει και των ειδικότερων χαρακτηριστικών που εμφανίζει σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση και την εν γένει κατάσταση του ασθενούς και να εξετάσει αν υπάρχει στην Ελλάδα το εξειδικευμένο προσωπικό και τα αναγκαία τεχνικά μέσα για την, κατά το επιστημονικώς εφικτό, σωστή διάγνωση και αποτελεσματική θεραπεία της νόσου, κατά συνεκτίμηση και των ουσιωδών ισχυρισμών που τυχόν προβάλλει ο ενδιαφερόμενος και των προσκομιζόμενων σχετικών δικαιολογητικών (πρβλ. ΣτΕ 3079/1999, 3773/2008, 212/2010). Εάν τελικώς, κατά την κρίση του αρμοδίου οργάνου, η πάθηση του ασφαλισμένου δύναται να αντιμετωπισθεί επιτυχώς σε νοσηλευτικά ιδρύματα της ημεδαπής οφείλει να τα μνημονεύσει στη γνωμάτευσή του και δεν επιβάλλεται να αναφέρει συγκεκριμένα παραδείγματα επιτυχούς αντιμετωπίσεως παρόμοιων περιστατικών, ούτε ονόματα ιατρών που μπορούν να αντιμετωπίσουν τέτοια περιστατικά (βλ. ΣτΕ 4065/2013, 2429/2022 ΔΕφΑθ πρβλ. ΣτΕ 1596/2010, 1976/2006). Η γνωμάτευση αυτή, εφόσον αιτιολογείται ειδικώς και επαρκώς, είναι δεσμευτική για τα ασφαλιστικά όργανα και το τυχόν επιλαμβανόμενο στη συνέχεια διοικητικό δικαστήριο, ως προς τα ιατρικής φύσεως ζητήματα (βλ. ΣτΕ 682/2005, 1819/2007, 956/2010). Περαιτέρω, αν το δικαστήριο αυτό διαπιστώσει ότι η ως άνω γνωμάτευση δεν είναι προσηκόντως αιτιολογημένη, πρέπει να αναπέμψει με προδικαστική απόφασή του την υπόθεση στην αρμόδια Υγειονομική Επιτροπή με σκοπό την παροχή διευκρινίσεων ή την πληρέστερη αιτιολόγηση των σχετικών ζητημάτων. Επιπροσθέτως, οι Υγειονομικές Επιτροπές με τις γνωματεύσεις τους υποχρεούνται να παρέχουν απάντηση, θετική ή αρνητική, στο ερώτημα που τους απευθύνεται από το διοικητικό δικαστήριο, η οποία να είναι απαλλαγμένη αμφιβολιών ή ασαφειών, η δε παράλειψη της απάντησης ή η τυχόν έλλειψη στοιχείων, εφόσον δεν δικαιολογείται από αντικειμενικές συνθήκες, δεν μπορεί να αποβεί σε βάρος του ασφαλισμένου. Εξάλλου, αν η Υγειονομική Επιτροπή εκδώσει εκ νέου μη προσηκόντως αιτιολογημένη γνωμάτευση, το διοικητικό δικαστήριο έχει δύο δυνατότητες: είτε να αναπέμψει για μία ακόμη φορά την υπόθεση ενώπιον της αρμόδιας Υγειονομικής Επιτροπής είτε να κρίνει το ίδιο επί του αιτήματος του ασφαλισμένου, αφού προηγουμένως εκφέρει κρίση επί των ως άνω ιατρικής φύσεως θεμάτων, χρησιμοποιώντας τα προς τούτο πρόσφορα αποδεικτικά μέσα, προκειμένου να παρασχεθεί στον ασφαλισμένο η κατά το άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος έγκαιρη, πλήρης και αποτελεσματική έννομη προστασία (βλ. ΣτΕ 1763/2012, 4635/2012, 433/2008, πρβλ. ΣτΕ 2561/2010, 433/2008). Και τούτο, γιατί η παράλειψη των υγειονομικών οργάνων του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ να γνωματεύσουν, κατόπιν μάλιστα της εκδόσεως σχετικών προδικαστικών αποφάσεων από τα δικαστήρια της ουσίας, δεν είναι δυνατό να αποβεί τελικώς εις βάρος του ασφαλισμένου (πρβλ. ΣτΕ 188/2009, 3130/2005, 2866/2005, 3842/2004, 300/2004, 1673/2003, 2161/2001, 1594/1994 επταμ. κ.ά.).
6. Επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, από τα στοιχεία της δικογραφίας προκύπτουν τα ακόλουθα: Ο προσφεύγων, γεννηθείς το 1964, είναι συνταξιούχος ανάπηρος ειρηνικής περιόδου με ποσοστό αναπηρίας 100% (σχ. η …/16-9-1991 πράξη κανονισμού στρατιωτικής σύνταξης του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, σύμφωνα με την οποία ο προσφεύγων κατατάχθηκε στις τάξεις του Στρατού στις 14-11-1988, τραυματίσθηκε στις 23-5-1989 από έκρηξη βλήματος και απολύθηκε στις 17-10-1990 ως πάσχων, μεταξύ άλλων, από ακρωτηριασμό ΔΕ σκέλους στο ύψος του μηρού και ακρωτηριασμό ΑΡ σκέλους στο ύψος του γόνατος). Με την …/8-2-1990 απόφαση της Διεύθυνσης Υγειονομικού του Γενικού Επιτελείου Στρατού εγκρίθηκε η μετάβαση για νοσηλεία σε εξειδικευμένο κέντρο εφαρμογής προσθετικών μηχανημάτων στο Σικάγο στις Η.Π.Α.. Επίσης, με την …/5-8-1992 απόφαση του Υπουργού Υγείας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων και, στη συνέχεια, με την …/5-11-1997 απόφαση του Υφυπουργού Υγείας εγκρίθηκε η μετάβαση στις Η.Π.Α. για νοσηλεία, ενώ με την …/29-6-2006 απόφαση του Γενικού Διευθυντή Υγειονομικής Περίθαλψης του Ο.Π.Α.Δ. εγκρίθηκε η μετάβαση «για αλλαγή τεχνητών μελών στο εξωτερικό (Η.Π.Α.)» και, τέλος, με την …/4-10-2011 απόφαση του Αναπληρωτή Προέδρου της Διεύθυνσης Υγειονομικής Περίθαλψης του Ο.Π.Α.Δ. εγκρίθηκε εκ νέου δαπάνη για την αντιμετώπιση των εξόδων αντικατάστασης τεχνητών μελών καθώς και των εξόδων μετάβασης και διαμονής στις Η.Π.Α.. Ακολούθως, με την …/16-3-2018 αίτησή του ο προσφεύγων ζήτησε από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. να εγκρίνει τη χορήγηση του αναγκαίου ποσού για αντικατάσταση των προσθετικών μελών κάτω άκρων άμφω στην Hanger Clinic που βρίσκεται στην πόλη Τούσον στην Αριζόνα των Η.Π.Α., κέντρο κοντά στο οποίο διαμένει με την Αμερικανίδα σύζυγό του για μεγάλα χρονικά διαστήματα, εξηγώντας ότι στην Ελλάδα δεν είναι διαθέσιμη ούτε η τεχνογνωσία ούτε η τεχνολογία για την εφαρμογή, χρήση και συντήρηση των προθέσεων που χρησιμοποιεί. Με την εν λόγω αίτηση, ο προσφεύγων δήλωσε ότι δεν αιτείται αποζημίωσης για έξοδα μετακινήσεων και διαμονής/διατροφής. Το κόστος αντικατάστασης των προσθετικών μελών είχε προϋπολογιστεί από το κέντρο των Η.Π.Α. σε 256.972,38 δολάρια. Προσκόμιζε δε σχετικώς, μεταξύ άλλων, την από 26-2-2018 γνωμάτευση του Ορθοπαιδικού Χειρουργού του Γενικού Επιτελείου Στρατού Σμηνάρχου …, σύμφωνα με την οποία ο προσφεύγων, πάσχων από αμφοτερόπλευρο ακρωτηριασμό άνωθεν του γόνατος χρήζει ειδικών μηχανικών προθέσεων αντικατάστασης άκρου με μηχανισμό γόνατος τελευταίας τεχνολογίας με υδραυλικό έλεγχο κάμψης και ηλεκτρονικό σύστημα δυναμικής σταθεροποίησης με γυροσκόπιο (σχ. κ η από 27-2-2018 ιατρική βεβαίωση του Ορθοπαιδικού Ιατρού Σμηνάρχου … του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας). Σχετικώς εξεδόθη η …/8-8-2018 απορριπτική γνωμοδότηση του Α.Υ.Σ. Ε.Ο.Π.Υ.Υ., η οποία, αφού έλαβε υπ’ όψιν και την ως άνω ιατρική βεβαίωση, δεν έκρινε δικαιολογημένο το αίτημα του ασφαλισμένου (προσφεύγοντος) για την αντικατάσταση των προσθετικών μελών στις Η.Π.Α. «διότι τα συγκεκριμένα δύναται να του χορηγηθούν-τοποθετηθούν στην χώρα μας.». Βάσει αυτής της γνωμοδότησης, εξεδόθη η …/21-8-2018 απόφαση Προέδρου Ε.Ο.Π.Υ.Υ., με την οποία απορρίφθηκε το ως άνω αίτημα του προσφεύγοντος. Στη συνέχεια, ο προσφεύγων υπέβαλε την …/3-10-2018 «ένστασή» του, ζητώντας την επανεξέταση και έγκριση της δαπάνης, υποβάλλοντας νέο κοστολόγιο από το κέντρο των Η.Π.Α. ύψους 197.271,18 δολαρίων και νέα στοιχεία, τα οποία, κατά τους ισχυρισμούς του, τεκμηριώνουν την αναγκαιότητα αποκατάστασης στο προσθετικό κέντρο Hanger στις Η.Π.Α., όπου μόνο εκεί μπορεί να πραγματοποιηθεί επιτυχώς η διαδικασία τοποθέτησης των μελών. Ειδικότερα, προσκόμισε, μεταξύ άλλων: α) την …/27-9-2018 ιατρική γνωμάτευση της Διευθύντριας του Τμήματος Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης του Γενικού Νοσοκομείου Αττικής «ΚΑΤ- ΕΚΑ», …, σύμφωνα με την οποία: « ο ασθενής.. ετών 54, εξετάστηκε ..στις 14-9-18. Παρουσιάζει τραυματικό ακρωτηριασμό … κάτω άκρων αμφοτερόπλευρα στο μηρό σε διαφορετικό ύψος. Τα κολοβώματα έχουν ανώμαλη υφή με ουλές, μώλωπες, εκδορές. Βαδίζει ανεξάρτητος με βακτηρία ενός σημείου στήριξης με χρήση άμφω προθέσεων με ειδικά πατενταρισμένη θήκη και ηλεκτρονική άρθρωση γόνατος, κατασκευασμένες στο εξειδικευμένο κέντρο των Η.Π.Α. Hanger Clinic. Οι προθέσεις που φέρει έχουν παλαιωθεί/φθαρεί και χρήζουν αντικατάστασης. Από την κλινική εξέταση και την μελέτη του ιστορικού συνάγεται ότι ο κ. …: 1. είναι 54 ετών, απόλυτα λειτουργικός και δραστήριος με τη χρήση των προθέσεων των κάτω άκρων άμφω 2. παρουσιάζει ιδιαιτερότητες όσον αφορά τη μορφή των κολοβωμάτων 3. ως αμφοτερόπλευρος ακρωτηριασμός έχει ανάγκη από εξειδικευμένη κατασκευή προθέσεων και απόλυτα λεπτομερή ευθυγράμμιση για επιτυχή βάδιση, αποφυγή πτώσεων και τραυματισμών, και διαφύλαξη καρδιακών φορτίων 4. η προηγούμενη αντικατάσταση στο κέντρο των Η.Π.Α. Hanger Clinic ήταν επιτυχής. 5. η δοκιμή συμβατικών προθέσεων ανεπιτυχής (ακολουθήθηκε από πτώσεις, εξελκώσεις των κολοβωμάτων και ουσιαστικό περιορισμό της λειτουργικότητας) 6. επιπλέον, η εμπειρία και τεχνογνωσία κατασκευής και εφαρμογής αναλόγου τύπου προθέσεων στην χώρα μας ουσιαστικά δεν υφίσταται. 7. και τέλος επειδή επιτυχής κατασκευή και εφαρμογή πρόθεσης σημαίνει ανεξάρτητη λειτουργικότητα στις καθημερινές δραστηριότητες, συνιστάται η αντικατάσταση των προθέσεών του να γίνει στο εξειδικευμένο κέντρο των Η.Π.Α. όπου είχε γίνει και η προηγούμενη επιτυχής κατασκευή με το ηλεκτρονικού τύπου γόνατο και την ειδική πατέντα θήκης», β) τις από 3-2-2013 κλινικές σημειώσεις (σε επίσημη μετάφραση) του Κλινικού Διευθυντή Προσθετικής της Κλινικής «Hanger Prosthetics & Orthotics Inc.» … σχετικά με την εξέλιξη της προηγούμενης εφαρμογής προθέσεων που επιχειρήθηκε στις Η.Π.Α. το 2011, με αναλυτικές παρατηρήσεις για τις δοκιμές, τα προβλήματα ευθυγράμμισης, τις προσαρμογές, την ανακατασκευή, τους ερεθισμούς και την εν γένει παρακολούθηση του περιστατικού του προσφεύγοντος από 17-10-2011 έως 18-1-2013, μέχρι την εφαρμογή των προθέσεων με επάρκεια. γ) επιστολή (σε επίσημη μετάφραση) του προσθετικού ιατρού της προαναφερθείσης Κλινικής …, που εξηγεί τα πλεονεκτήματα της θήκης Comfortflex «πατενταρισμένο σύστημα θηκών» της εν λόγω Κλινικής στην ιδιαίτερη περίπτωση του προσφεύγοντος, δ) «έκθεση αποκατάστασης» του Προσθετολόγου … για την εδρεύουσα στην Αθήνα εταιρεία «… Rehabilition Center», η οποία απευθύνεται στον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και στην οποία αναφέρεται ότι «λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης του ασθενούς και της μειωμένης ισορροπητικής ικανότητας, λόγω του διπλού μηριαίου ακρωτηριασμού συστήνεται η κατασκευή μηριαίων προθέσεων C- Leg Genium X3…. Τα τεχνητά μέλη που κατασκευάζονται από την εταιρεία μας φέρουν εγγύηση καλή λειτουργίας 5 ετών και σήμανση CE. .. Σύνολο (δεν συμπεριλαμβάνεται ΦΠΑ): 165.000 ευρώ.» καθώς και το μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου υπαλλήλου της εταιρείας «… Rehabilition Center», προς τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ., στο οποίο διευκρινίζεται ότι η θήκη hanger «αποτελεί ονομασία από την φίρμα της εταιρείας και δεν υπάρχει στον προσθετικό-ορθωτικό χώρο κάποιο συγκεκριμένο είδος με την ονομασία αυτή. Οι θήκες που κατασκευάζουμε και τοποθετούμε πληρούν όλα τα κριτήρια της σύγχρονης προσθετικής». Στη συνέχεια, εξεδόθη η …/31-7-2019 νεότερη γνωμάτευση του Α.Υ.Σ., το οποίο, «κρίνοντας εκ νέου το αίτημα του ασφαλισμένου» (προσφεύγοντος), απεφάνθη ότι «…κρίνει δικαιολογημένη την ανάγκη για αντικατάσταση των προσθετικών μελών του ασφαλισμένου.». Σχετικώς, απεστάλη στο Α.Υ.Σ. το από 2-9-2019 υπηρεσιακό σημείωμα, με το οποίο η Διεύθυνση Διεθνών Ασφαλιστικών Σχέσεων ζήτησε διευκρινίσεις επί της γνωμοδότησης, διατυπώνοντας τις εξής ερωτήσεις: α) αν ανακαλείται η προηγούμενη …/08.02.2018 γνωμάτευση, β) αν κρίνεται δικαιολογημένη η αντικατάσταση των μελών στις Η.Π.Α., και γ) αν πιστοποιείται αδυναμία αντιμετώπισης του περιστατικού σε Ελλάδα και ΕΕ, σύμφωνα με τη νομοθεσία. Με την …/18-12-2019 γνωμάτευσή του, το Α.Υ.Σ. απεφάνθη ότι «…το Α.Υ.Σ. με βάση τις προηγούμενες αποφάσεις του έχει ήδη γνωμοδοτήσει όσον αφορά το ιατρικό σκέλος της υπόθεσης του ασφαλισμένου. Όσον αφορά στις περαιτέρω ερωτήσεις σας δεν αποτελούν αρμοδιότητα του Α.Υ.Σ..». Με την ως άνω γνωμοδότηση δε, προσκομίσθηκε στον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. από το Α.Υ.Σ. προϋπολογισμός κόστους για αντικατάσταση των μελών από ελληνική εταιρεία προσθετικής και ορθωτικής αποκατάστασης ύψους € 165.000 + ΦΠΑ 13% (σχ. η …/9-2-2022 έκθεση απόψεων του Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υποθέσεων του Ε.Ο.Π.Υ.Υ.). Ακολούθως, ο προσφεύγων υπέβαλε στο Τμήμα Προγραμματισμένης Περίθαλψης στην ΕΕ και Λοιπές Χώρες του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και στο Υπουργείο Υγείας το …/24-12-2019 και …/2-1-2020 υπόμνημα, αντιστοίχως, με το οποίο διαμαρτύρεται αρχικώς για τη χρονοτριβή απάντησης στην ένστασή του καθώς και για το σκανδαλώδες, όπως προβάλλει, γεγονός το Α.Υ.Σ. να παραβλέπει τη γνωμάτευση της Διευθύντριας του Τμήματος Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης του Γενικού Νοσοκομείου Αττικής «ΚΑΤ- ΕΚΑ» και να βασίζει την αρνητική του γνωμοδότηση στο τιμολόγιο προσφοράς μιας ελληνικής προσθετικής εταιρείας, της οποίας τα όργανα ουδέποτε τον εξέτασαν κλινικά για να εκφέρουν γνώμη. Υποστηρίζει ακόμα, ότι είναι ψευδής ο ισχυρισμός του Α.Υ.Σ. για τη δυνατότητα αντικατάστασης μελών στην Ελλάδα, καθώς η «πρωτοποριακή θήκη comfortflex που ζητάει, είναι ο στηλοβάτης των προθέσεων με προχωρημένα σε τεχνολογία στοιχεία που μπορούν να λύσουν πολλά προβλήματα πίεσης στα τραυματικά του κολοβώματα, είναι πατέντα της Hanger και δεν είναι διαθέσιμη εκτός Η.Π.Α.». Κατόπιν αυτών, εξεδόθη η …/Συν…./20-2-2020 απόφαση του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και ήδη προσβαλλόμενη, με την οποία, αφού ελήφθη υπ’ όψιν η …/19-2-2020 εισήγηση της Διεύθυνσης Διεθνών Ασφαλιστικών Σχέσεων, απορρίφθηκε το αίτημα του προσφεύγοντος, διότι από την …/8-8-2018 γνωμοδότηση του Α.Υ.Σ. δεν κρίνεται δικαιολογημένη η αντικατάσταση των προσθετικών μελών στις Η.Π.Α., και διότι από τις …/31-7-2019 και …/18-12-2019 γνωμοδοτήσεις του Α.Υ.Σ., μετά από επανεξέταση της υπόθεσης, δεν προκύπτει ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις των διατάξεων του άρθρου 32 παρ. 3δ Ε.Κ.Π.Υ. Ε.Ο.Π.Υ.Υ.. Εξάλλου, με την ως άνω εισήγηση ετίθεντο στην κρίση του Δ.Σ. Ε.Ο.Π.Υ.Υ. ότι: «1. Ο ασθενής είναι στρατιωτικός συνταξιούχος ειρηνικής περιόδου, και υποβάλλεται σε τοποθέτηση και αντικατάσταση προσθετικών μελών στις Η.Π.Α. με έξοδα του ελληνικού κράτους ήδη από το έτος 1990. 2. Ο ασθενής προβλέπεται να αιτείται την εν λόγω δαπάνη εφόρου ζωής περίπου κάθε επτά χρόνια σύμφωνα με τα αιτούμενα. 3. Αρμοδιότητα και υποχρέωση του ΑΥΣ αποτελεί η τεχνική-ιατρική κρίση μόνο επί της σκοπιμότητας υποβολής του ασθενούς σε θεραπεία εκτός Ελλάδος και, εν προκειμένω, εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. … Επισημαίνεται ότι εν προκειμένω δεν έχουν ισχύ οι διατάξεις του άρθρου 32 παρ. 3 υποπ. δ. εδαφ. 3 ΕΚΠΥ ΕΟΠΥΥ (σύμφωνα με τις οποίες εφόσον περιστατικό αντιμετωπίζεται σε χώρα της ΕΕ αλλά ο ασθενής προτιμά τη νοσηλεία σε άλλη χώρα της ΕΕ ή εκτός ΕΕ αποδίδεται ποσοστό 20% επί των σχετικών δαπανών, καθώς το ΑΥΣ δεν έχει γνωμοδοτήσει για την αναγκαιότητα αντικατάστασης των προσθετικών μελών εκτός Ελλάδος». Ο προσφεύγων κατέθεσε την …/30-7-2020 αίτηση θεραπείας προς το Υπουργείο Υγείας ζητώντας την ακύρωση της ως άνω …/20-2-2020 απόφασης καθώς και την έγκριση ανάληψης της δαπάνης για τη νοσηλεία του στο κέντρο των Η.Π.Α., προσκομίζοντας μία μη μεταφρασμένη επιστολή του ιατρού … της Hanger Clinic. Ακολούθως, και μετά την άσκηση της κρινόμενης προσφυγής, το Α.Υ.Σ. εξέδωσε την …/11-5-2021 νέα γνωμάτευση, στην οποία αναφέρεται ότι: «Το ΑΥΣ με προηγούμενες γνωμοδοτήσεις έχει αποφανθεί για την ιατρική αναγκαιότητα αντικατάστασης των προσθετικών μελών του ασφ/νου, η οποία μπορεί να γίνει και στην Ελλάδα.». Η υπόθεση εξετάστηκε από το Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και με την …/Συν…./14-10-2021 απόφασή του μετά από τρίτη εξέταση της υπόθεσης, το Δ.Σ. Ε.Ο.Π.Υ.Υ. ανέβαλε τη λήψη απόφασης έως την προσκόμιση νέων διευκρινιστικών στοιχείων περί των ειδικών παροχών που προβλέπει η νομοθεσία του αρμόδιου ΥΠΕΘΑ για την κατηγορία αυτή των δικαιούχων-στρατιωτικών συνταξιούχων ειρηνικής περιόδου. Τέλος, με την …/Συν…./02.12.2021 απόφαση του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., απορρίφθηκε το αίτημα του προσφεύγοντος για ανάληψη από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ. των δαπανών αντικατάστασης προσθετικών μελών στις Η.Π.Α., διότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των διατάξεων του άρθρου 32 παρ. 3δ Ε.Κ.Π.Υ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. «κατά τις σχετικές δεσμευτικές απορριπτικές γνωμοδοτήσεις του ΑΥΣ» και κλήθηκε ο προσφεύγων να υποβάλει νέο αίτημα βάσει των διατάξεων του άρθρου 62 Ε.Κ.Π.Υ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. προκειμένου να εξετασθεί το ενδεχόμενο αποζημίωσής του κατά τις σχετικές διατάξεις.
7. Επειδή, ήδη με την κρινόμενη προσφυγή και το νομίμως κατατεθέν στις 17-2-2022 υπόμνημα, ο προσφεύγων υποστήριξε ότι η …/Συν…./20-2-2020 απόφαση του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. στερείται ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, περιλαμβάνοντας μόνο μια αόριστη αναφορά ότι η αντικατάσταση των φθαρέντων τεχνητών μελών του μπορεί να γίνει στην Ελλάδα. Ειδικότερα, ο προσφεύγων προέβαλε ότι η περίπτωσή του παρουσιάζει ιδιαίτερη πολυπλοκότητα εν όψει του αμφοτερόπλευρου ακρωτηριασμού με κολοβώματα που κάνουν την προσαρμογή πολύ δύσκολη και για το λόγο αυτό απαιτείται ειδική τεχνική και συγκεκριμένα η τοποθέτηση της ειδικής αυτής θήκης που τοποθετείται μόνο στη συγκεκριμένη κλινική στην Αμερική και είναι η μόνη που τον βοηθά να στέκεται επί ώρες στα πόδια του. Για να μπορέσει, συνεπώς, να ζήσει, κατά τους ισχυρισμούς του, είναι πλήρως εξαρτημένος από τα τεχνητά μέλη του και συγκεκριμένα από τα νέας τεχνολογίας ηλεκτρονικά γόνατα, καθόσον άλλως υπάρχει συνεχής κίνδυνος πτώσεων με απρόβλεπτες συνέπειες για αυτόν. Τα νέας τεχνολογίας γόνατα απαιτούν ρυθμίσεις και τεχνογνωσία που δεν υπάρχει ακόμα στην Ελλάδα, αφού δεν έχει πραγματοποιηθεί προσθετική/ορθωτική και των δυο ποδιών. Όλες αυτές οι παράμετροι για την αποκατάσταση τεχνητών μελών και όχι απλά για αλλαγή προθέσεων έχουν ήδη σταθμιστεί στη μέχρι τώρα νοσηλεία του στις Η.Π.Α. (τις τρεις τελευταίες φορές) και είναι εντελώς καταχρηστικό από μέρους της Διοίκησης να εγκρίνει το προαναφερθέν ποσό (165.000 + ΦΠΑ 13% = 186.450 Ευρώ) που ζητά για τη νοσηλεία του η προσθετική εταιρεία στην Ελλάδα, χωρίς εμπειρία σε περιπτώσεις ακραίου ακρωτηριασμού, και, κατά συνέπεια, με κίνδυνο ανεπιτυχούς έκβασης αντί του ποσού των 168.802,93 Ευρώ (197.271,18 δολάρια Η.Π.Α.) που απαιτείται για τη νοσηλεία του στην Αμερική, λαμβανομένου, περαιτέρω, υπ’ όψιν ότι όλα τα εξαρτήματα εισάγονται από το εξωτερικό, ανεβάζοντας κατά τούτο το σχετικό κόστος στην Ελλάδα. Με τον τρόπο αυτό, εξάλλου, κατά τους ισχυρισμούς του προσφεύγοντος, ο καθ’ ου ξαφνικά, μετά από 29 χρόνια νοσηλείας και επιτυχούς αποκατάστασης στις Η.Π.Α. με εντολή του Υπουργού Υγείας και πάντα με δαπάνη του Δημοσίου, του αφαιρεί το δικαίωμα για επιτυχημένη αποκατάσταση των προσθετικών μελών στις Η.Π.Α., βασιζόμενο ως επί το πλείστον στην τιμολογιακή προσφορά μιας ελληνικής προσθετικής εταιρείας, η οποία προέβη στην εν λόγω προσφορά χωρίς να τον έχει εξετάσει και χωρίς να έχει αξιολογήσει την κλινική εικόνα του, γεγονός που, όπως υποστηρίζει, τον καθιστά καχύποπτο για την αποτελεσματικότητα και αξιοπιστία της. Εν όψει τούτων, ο προσφεύγων υποστήριξε ότι η άρνηση του καθ’ ου να εγκρίνει τη νοσηλεία του για αντικατάσταση των προσθετικών του μελών στις Η.Π.Α. είναι αναιτιολόγητη, καθώς παραβλέπει τις ιατρικές γνωματεύσεις ιατρών δημοσίων νοσοκομείων που εκθέτουν την αναγκαιότητα προκειμένου η αντικατάσταση των προσθετικών μελών του να γίνει σε ειδικό κέντρο αποκατάστασης στην Αμερική και προκρίνει την πειραματική δοκιμή της αποκατάστασής του στην Ελλάδα χωρίς να παραθέτει τα κρίσιμα εκείνα στοιχεία τα οποία εξασφαλίζουν τη δυνατότητα επιτυχούς προσαρμογής τους με την ευρεσιτεχνία των Αμερικανών. Προς απόδειξη των ισχυρισμών του, ο προσφεύγων προσκόμισε και επικαλέστηκε, μεταξύ άλλων: α) την σε επίσημη μετάφραση από 7-9-2020 επιστολή του CPO της Hanger Clinic, …, πιστοποιημένου προσθετικού ορθωτικού, σύμφωνα με την οποία: «Ο κ. … προμηθεύθηκε με νέα μηχανικά γόνατα στις 25/05/2020, προκειμένου να αντικαταστήσει τα ηλεκτρονικά γόνατα Genium που χρησιμοποιούσε από το 2011. Αυτή η αλλαγή είχε σημαντική αρνητική επίπτωση γι’ αυτόν, συμπεριλαμβανομένης και μιας πρώτης πτώσης του εδώ και πολλά χρόνια. Τα μηχανικά γόνατα δεν προσφέρουν τη συνεχή ευστάθεια και ποικιλία τρόπου επιλογών λειτουργίας που προσφέρουν τα ηλεκτρονικά γόνατα Genium, με αποτέλεσμα να υφίσταται μεγαλύτερος κίνδυνος πτώσεων και δυνατότητας συμμετοχής του σε λιγότερες δραστηριότητες. Η σημαντικότερη διαφορά είναι ότι τα μηχανικά γόνατα δεν έχουν επαναφορά ευστάθειας όταν περιπλανιέται έξω, σε έδαφος που δεν είναι ευθύ, ειδικά για έναν αμφίπλευρο χρήστη πάνω από το γόνατο βοηθημάτων. Αυτό είναι επικίνδυνο γιατί αν το πέλμα του πιαστεί σε ένα κράσπεδο ή σε ένα ανισόπεδο πεζοδρόμιο, αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την κατάρρευση των γονάτων που μπορεί να του προκαλέσει κάταγμα ή άλλο τραυματισμό. Τα ηλεκτρονικά γόνατα Genium έχουν πολλά άλλα πλεονεκτήματα έναντι των μηχανικών γονάτων, αλλά η ασφάλεια είναι το πιο σημαντικό» και β) ένα αχρονολόγητο ιδιωτικό έγγραφο της …, φυσικοθεραπεύτριας που δραστηριοποιείται στη Γερμανία, η οποία αναφέρει ότι η ανάθεση ενός τόσο περίπλοκου περιστατικού σε άλλο τεχνίτη, απορρίπτοντας την υπάρχουσα ικανοποιητική περίθαλψη αποτελεί ρίσκο για την επιτυχία του αποτελέσματος.
8. Επειδή, ο καθ’ ου με την …/9-2-2022 έκθεση απόψεων του Προϊσταμένου της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υποθέσεων του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και το νομίμως κατατεθέν στις 24-2-2022 υπόμνημα, ζητούσε την απόρριψη της προσφυγής, υποστηρίζοντας ότι το Α.Υ.Σ. με καμία γνωμοδότησή του δεν ενέκρινε την αιτηθείσα από τον προσφεύγοντα αντικατάσταση των προσθετικών μελών του στις Η.Π.Α. -αντιθέτως, με όλες τις γνωμοδοτήσεις κρίθηκε ότι η μετάβαση του ασφαλισμένου στις Η.Π.Α. δεν είναι δικαιολογημένη, διότι η προμήθεια και αντικατάσταση των μελών μπορεί να γίνει στην Ελλάδα- με αποτέλεσμα να μην πληρούνται οι απαιτούμενες από τις ισχύουσες διατάξεις προϋποθέσεις προκειμένου τα αρμόδια όργανα του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. να αποδεχτούν το αίτημα του προσφεύγοντος και, συνεπώς, ορθά με την προσβαλλόμενη απόφαση του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. απορρίφθηκαν οι υποβληθείσες από τον προσφεύγοντα αιτιάσεις. Δεν συνιστούν εξάλλου, κριτήρια για την έγκριση της θεραπείας με οικονομική κάλυψη του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., όσα προέβαλε ο προσφεύγων, ήτοι η εμπιστοσύνη του μόνο σε συγκεκριμένο ορθωτικό/προσθετικό κλινικής των Η.Π.Α., η υποκειμενική του χρήση άνεσης και η εγγύτητα του προσθετικού κέντρου στον τόπο κατοικίας του, δηλ. στις Η.Π.Α., όπου έχει επιλέξει να διαβιεί κατά διαστήματα σύμφωνα με δήλωσή του. Επίσης, ο καθ’ ου υποστήριξε ότι, εν προκειμένω, δεν έχουν ισχύ ούτε οι διατάξεις του άρθρου 11 παρ. 4 εδαφ. 2 Ε.Κ.Π.Υ. Ε.Ο.Π.Υ.Υ. (άρθρο 32 παρ. 3 υποπ. δ. εδαφ. 3 του σήμερα εν ισχύ Ε.Κ.Π.Υ.), σύμφωνα με τις οποίες εφόσον περιστατικό αντιμετωπίζεται σε χώρα της Ε.Ε. αλλά ο ασθενής προτιμά τη νοσηλεία σε άλλη χώρα της Ε.Ε. ή εκτός Ε.Ε. αποδιδόταν ποσοστό 30% επί των σχετικών δαπανών, καθώς το Α.Υ.Σ. δεν έχει γνωμοδοτήσει για την αναγκαιότητα αντικατάστασης των προσθετικών μελών εκτός Ελλάδος. Περαιτέρω, ο καθ’ ου προέβαλε ότι το αίτημα του προσφεύγοντος για αντικατάσταση προσθετικών μελών δεν εντάσσεται στο σχετικό μητρώο (τα προσθετικά μέλη δεν αποζημιώνονται από τον Ε.Ο.Π.Υ.Υ.) και μπορούσε να εξεταστεί βάσει των ευνοϊκότερων διατάξεων του άρθρου 62 του Ε.Κ.Π.Υ. Ε.Ο.Π.Υ.Υ. περί αποζημίωσης παροχών εκτός Ε.Κ.Π.Υ., και σύμφωνα με την οριζόμενη από την αρμόδια Υπηρεσία του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. διαδικασία (υποβολή προσφορών ή παραστατικών αγοράς κ.λπ.).
9. Επειδή, το Δικαστήριο, με την 15244/2022 απόφασή του έλαβε ειδικότερα υπ’ όψιν ότι: i) ο προσφεύγων κατά την υποβολή της …/3-10-2018 νέας αίτησης για την εκ των προτέρων έγκριση της νοσηλείας του και χορήγησης του αναγκαίου ποσού για αντικατάσταση των φθαρέντων προσθετικών μελών κάτω άκρων άμφω στην Hanger Clinic που βρίσκεται στην πόλη Τούσον στην Αριζόνα των Η.Π.Α., τήρησε την προβλεπόμενη στο άρθρο 32 του Ε.Κ.Π.Υ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ διαδικασία και προσκόμισε τα απαιτούμενα εκ του νόμου δικαιολογητικά, μεταξύ των οποίων την από 26-2-2018 γνωμάτευση του Ορθοπαιδικού Χειρουργού του Γενικού Επιτελείου Στρατού Σμηνάρχου …, στην οποία βεβαιώνεται ότι η περίπτωσή του (αμφοτερόπλευρος ακρωτηριασμός άνωθεν του γόνατος) χρήζει ειδικών μηχανικών προθέσεων αντικατάστασης άκρου με μηχανισμό γόνατος τελευταίας τεχνολογίας με υδραυλικό έλεγχο κάμψης και ηλεκτρονικό σύστημα δυναμικής σταθεροποίησης με γυροσκόπιο, καθώς και την …/27-9-2018 ιατρική γνωμάτευση της Διευθύντριας του Τμήματος Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης του Γενικού Νοσοκομείου Αττικής «ΚΑΤ- ΕΚΑ», …, στην οποία βεβαιώνεται ότι: α) η περίπτωση του προσφεύγοντος ως αμφοτερόπλευρος ακρωτηριασμός με ιδιαιτερότητες όσον αφορά στη μορφή των κολοβωμάτων έχει ανάγκη από εξειδικευμένη κατασκευή προθέσεων και απόλυτα λεπτομερή ευθυγράμμιση για επιτυχή βάδιση, αποφυγή πτώσεων και τραυματισμών, και διαφύλαξη καρδιακών φορτίων, β) η δοκιμή συμβατικών προθέσεων ήταν ανεπιτυχής (ακολουθήθηκε από πτώσεις, εξελκώσεις των κολοβωμάτων και ουσιαστικό περιορισμό της λειτουργικότητας), γ) η εμπειρία και τεχνογνωσία κατασκευής και εφαρμογής αναλόγου τύπου προθέσεων δεν υφίσταται στην Ελλάδα, δ) συνιστάται η αντικατάσταση των προθέσεών του να γίνει στο εξειδικευμένο κέντρο των Η.Π.Α. όπου είχε γίνει και η προηγούμενη επιτυχής κατασκευή με το ηλεκτρονικού τύπου γόνατο και την ειδική πατέντα θήκης, ii) το Α.Υ.Σ. του καθ’ ου Οργανισμού, με τις διαδοχικές γνωμοδοτήσεις του (…/8-8-2018, …/31-7-2019, …/18-12-2019, …/11-5-2021) αποφάνθηκε για την ιατρική αναγκαιότητα αντικατάστασης των προσθετικών μελών του προσφεύγοντος, κρίνοντας περαιτέρω ότι αυτή μπορεί να γίνει και στην Ελλάδα, χωρίς ειδικότερη επεξήγηση της διαφοροποίησής του αυτής από τη διατυπωθείσα με την ως άνω γνωμάτευση ιατρική κρίση περί της δυνατότητας επιτυχούς αποκατάστασης στο εξειδικευμένο κέντρο του εξωτερικού και χωρίς να μνημονεύσει στις γνωματεύσεις του, ως όφειλε, τα νοσηλευτικά ιδρύματα – κλινικές της ημεδαπής, στα οποία υπάρχει η δυνατότητα να του παρασχεθεί η ίδια ή εξίσου αποτελεσματική αγωγή και αποκατάσταση (πρβλ. ΣτΕ 2956/2003 επταμ. σκ. 6, 1976/2006 σκ. 9, 4065/2013 σκ. 4, ΔΕφΑΘ 2429/2022 σκ.11), iii) η σχετική γνωμάτευση των επιτροπών παρίσταται αιτιολογημένη, εφόσον περιέχει ειδική κρίση, μεταξύ άλλων, και ως προς το εάν η αντιμετώπιση της πάθησης του ασφαλισμένου στην Ελλάδα, με βάση τα υφιστάμενα επιστημονικά μέσα και τις ειδικές ιατρικές μεθόδους διάγνωσης και θεραπείας, που εφαρμόζουν τα εγχώρια νοσηλευτικά ιδρύματα, είναι εφικτή και εξίσου αποτελεσματική με την αντίστοιχη αντιμετώπιση στα αντίστοιχα νοσηλευτικά ιδρύματα του εξωτερικού. Κατόπιν αυτών, το Δικαστήριο, με την ως άνω απόφασή του, έκρινε ότι οι οικείες γνωματεύσεις του Α.Υ.Σ., επί των οποίων ερείδεται η προσβαλλόμενη απόφαση του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., δεν παρίστανται προσηκόντως αιτιολογημένες και για το λόγο αυτό έκρινε αναγκαίο να αναβάλει την έκδοση οριστικής απόφασης, να διατάξει τη συμπλήρωση των αποδείξεων, σύμφωνα με τα άρθρα 151 και 152 του Κ.Δ.Δ. και να αναπέμψει την υπόθεση στο Α.Υ.Σ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., προκειμένου αυτό αφού λάβει υπόψη και εκτιμήσει όλα τα ιατρικά στοιχεία της δικογραφίας, καθώς και ιατρικά πιστοποιητικά, βεβαιώσεις, γνωματεύσεις κ.λπ. που ο προσφεύγων έχει προσκομίσει, να εκφέρει ειδικώς αιτιολογημένη κρίση ως προς τα προαναφερόμενα, ιατρικής φύσης ζητήματα. Συγκεκριμένα, το Δικαστήριο ανέπεμψε την υπόθεση στον καθ’ ου Ε.Ο.Π.Υ.Υ., προκειμένου η αρμόδια υγειονομική επιτροπή, ήτοι το Ανώτατο Υγειονομικό Συμβούλιο του Ε.Ο.Π.Υ.Υ., αφού λάβει υπ’ όψιν τη φύση και την ιδιαιτερότητα της κατάστασης του προσφεύγοντος (αμφοτερόπλευρος ακρωτηριασμός άνωθεν του γόνατος με ιδιαιτερότητες όσον αφορά στη μορφή των κολοβωμάτων) καθώς και τον επιδιωκόμενο σκοπό της ανεξάρτητης λειτουργικότητας στις καθημερινές δραστηριότητες με δυνατότητα επιτυχούς βάδισης και αφού επανεκτιμήσει όλα τα ιατρικά στοιχεία του φακέλου και τα υποβληθέντα από τον προσφεύγοντα δικαιολογητικά καθώς και ιατρικά πιστοποιητικά, βεβαιώσεις ή γνωματεύσεις που τυχόν ο προσφεύγων προσκομίσει ενώπιόν του, καλούμενος σχετικώς προς τούτο, να αποφανθεί εκ νέου με ειδική και αιτιολογημένη γνωμάτευση εάν, με βάση αυτά, συντρέχει κάποια από τις περιπτώσεις του άρθρου 32 ή 62 του Ε.Κ.Π.Υ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. Ειδικότερα, το αρμόδιο υγειονομικό όργανο κλήθηκε να αποφανθεί εάν η αντικατάσταση (εφαρμογή και προσαρμογή) των προσθετικών μελών του προσφεύγοντος με ειδικές μηχανικές προθέσεις- μηχανισμό γόνατος τελευταίας τεχνολογίας με υδραυλικό έλεγχο κάμψης και ηλεκτρονικό σύστημα δυναμικής σταθεροποίησης με γυροσκόπιο, με βάση την υφιστάμενη τεχνογνωσία, εμπειρία και τα υφιστάμενα επιστημονικά μέσα και τις συγκεκριμένες ειδικές ιατρικές μεθόδους τοποθέτησης, αποκατάστασης και φυσικοθεραπείας που εφαρμόζουν τα ιατρικά κέντρα της ημεδαπής είναι εφικτή στην Ελλάδα και εξίσου αποτελεσματική με την αντιμετώπιση στα αντίστοιχα ιδρύματα του εξωτερικού και, ειδικότερα, με τις θεραπευτικές μεθόδους που εφαρμόζει το ειδικό προσθετικό κέντρο «Hanger Prosthetics & Orthotics Inc.» της πόλης Τουσόν της Αριζόνας στις Η.Π.Α.. Σε περίπτωση καταφατικής απάντησης, το Α.Υ.Σ. κλήθηκε να προσδιορίσει τα συγκεκριμένα νοσηλευτικά ιδρύματα ή κέντρα αποκατάστασης στην Ελλάδα, στα οποία θα μπορούσε να τύχει ο προσφεύγων ίδιας ή εξίσου αποτελεσματικής αντιμετώπισης με την αντίστοιχη στο συγκεκριμένο ιατρικό κέντρο των Η.Π.Α., αναφέροντας ειδικά την οργάνωσή τους, τα επιστημονικά μέσα που διαθέτουν, τη στελέχωσή τους από ειδικούς επιστήμονες, την εφαρμογή σε αυτή ειδικών μεθόδων αποκατάστασης των προσθετικών μελών του προσφεύγοντος καθώς και την εμπειρία της μονάδας σε σχετικά περιστατικά και την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους. Εάν δε, το Α.Υ.Σ. πρότεινε την εδρεύουσα στην Ελλάδα κλινική «… Rehabilition Center», με την …/2022 απόφαση κλήθηκε να απαντήσει αιτιολογημένα για το εάν οι μηριαίες προθέσεις C- Leg Genium X3 ή τυχόν άλλες προθέσεις που τοποθετεί η εν λόγω εταιρεία είναι εφάμιλλες των αμερικάνικων προθέσεων και εάν ανταποκρίνονται στις ως άνω απαιτούμενες προϋποθέσεις (ηλεκτρονικό σύστημα δυναμικής σταθεροποίησης με γυροσκόπιο), καθώς και εάν η εν λόγω εταιρεία εξασφαλίζει από άποψη στελέχωσης, τεχνογνωσίας, επιστημονικών μέσων και εμπειρίας ισάξια εχέγγυα ποιότητας με την αντίστοιχη αμερικάνικη Κλινική («Hanger Prosthetics & Orthotics Inc.»), λαμβανομένου υπ’ όψιν του προτεινόμενου από την ελληνική αυτή εταιρεία κοστολόγιου (ποσού 165.000 ευρώ χωρίς ΦΠΑ και με εγγύηση καλής λειτουργίας των υλικών 5 ετών) συγκριτικά με το προτεινόμενο κοστολόγιο από το κέντρο των Η.Π.Α. ύψους 197.271,18 δολαρίων. Δεδομένου ότι η ως άνω απόφαση έμεινε ανεκτέλεστη, το Δικαστήριο ανέβαλε εκ νέου την έκδοση οριστικής απόφασης με την 11699/2023 απόφασή του, προκειμένου να μην αποβεί η παράλειψη αυτή των οργάνων του e-Ε.Φ.Κ.Α. σε βάρος του προσφεύγοντος.
10. Επειδή, σε εκτέλεση των ως άνω προδικαστικών αποφάσεων, ο καθ’ ου Φορέας απέστειλε την …/1-11-2023 έκθεση απόψεων του, στην οποία αναφέρει ότι «το ΑΥΣ δεν έχει εκδώσει γνωμοδότηση για την υπόθεση»· προσκομίζει και επικαλείται δε το …/25-4-2023 έγγραφο του Προέδρου του Α.Υ.Σ., …, το οποίο απευθύνεται προς τη Διεύθυνση Ασφαλιστικών Σχέσεων του καθ’ ου Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και στο οποίο αναγράφονται τα εξής: «Οι περισσότερες αποφάσεις του Διοικητικού Πρωτοδικείου που μας διαβιβάζονται προκειμένου να εκτιμηθούν από το ΑΥΣ, αφορούν υποθέσεις οι οποίες έχουν ήδη απαντηθεί από προηγούμενο ΑΥΣ. Δεδομένου ότι οι αποφάσεις του Ανώτατου Υγειονομικού Συμβουλίου, θεωρούνται τελεσίδικες δεν κατανοούμε πώς η παρούσα σύνθεση του ΑΥΣ μπορεί να γνωμοδοτήσει, μεταβάλλοντας αποφάσεις προηγούμενων ΑΥΣ με διαφορετική σύνθεση. Θεωρούμε σε περίπτωση που καθ’ υπέρβαση των αρμοδιοτήτων μας προβούμε σε μεταβολή απόφασης θα μπορούσε εύλογα να μας καταλογιστεί δόλια σκοπιμότητα».
11. Επειδή, εξάλλου, ο προσφεύγων με τα νομίμως κατατεθέντα στις 21-6-2023 και 21-11-2023 υπομνήματά του, υποστηρίζει ότι η άρνηση συμμόρφωσης της Διοίκησης με τις προδικαστικές αποφάσεις επιρρωνύει την έλλειψη αιτιολογίας της προσβαλλόμενης απόφασης, η οποία και πρέπει να ακυρωθεί ούτως ώστε να αποκατασταθεί και η αξιοπρέπειά του ως ανθρώπου, κατόπιν της ψυχικής ταλαιπωρίας του. Επικαλείται και προσκομίζει περαιτέρω, σε επίσημη μετάφραση, μεταξύ άλλων, τα εξής: α) την από 15-12-2022 βεβαίωση του Ιατρού …, σύμφωνα με την οποία ο προσφεύγων «εξετάστηκε στην κλινική του στις 15-12-2022. … είναι ασθενής του για περίπου 20 χρόνια, πάσχει από πόνο φανταστικών μελών που απαιτεί οπιοειδή φαρμακευτική αγωγή όπως υδροκωδόνη. … τα πηγαίνει καλύτερα στο ξηρό κλίμα της Αριζόνα, ΗΠΑ», και β) επιστολή του …, Πιστοποιημένου Προσθετικού Τεχνητών Μελών, CPO της Hanger Κλινικής προς το Δικαστήριο, στην οποία αναλύει τα πλεονεκτήματα του Hanger Comfortflex Συστήματος Θήκης, το οποίο έχει κατοχυρωθεί με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας (Hanger Socket System) καθώς και την εμπειρία του από τη συνεργασία του με τον προσφεύγοντα. Μεταξύ άλλων, στην επιστολή αυτή αναφέρονται τα εξής: «Το σύστημα θήκης Hanger ComfortFlex™ επιτρέπει στον χρήστη περισσότερο έλεγχο της πρόθεσης, δίνοντάς του τη δυνατότητα να είναι πιο δραστήριος. Χρησιμοποιώντας εύκαμπτα υλικά υποδοχής, πολλοί ακρωτηριασμένοι θα ανακαλύψουν ότι οι μύες τους αναπτύσσονται περισσότερο στο υπολειπόμενο άκρο αντί να συρρικνώνονται συνεχώς. Όσο περισσότεροι μύες, τόσο το καλύτερο, καθώς αυτό επιτρέπει αυξημένη επιφάνεια για την φόρτιση βάρους. Το περίγραμμα της θήκης προσαρμοσμένο στην ανατομία κάθε ατόμου παρέχει την οστική και μυϊκή κλειδαριά της πρόθεσης. Η κλινική εμπειρία του προσθετικού είναι κρίσιμη σε τραυματικούς ακρωτηριασμούς όπως του κ. … . Λόγω έξι ευαίσθητων σημείων από πληγές στα υπολειπόμενα άκρα του, απαιτείται μια τροποποίηση των θηκών που είναι πρόκληση. Στις δύο προηγούμενες κατασκευές θηκών για αυτόν, αυτή η εργασία χρειάστηκε τον περισσότερο χρόνο, καθώς έπρεπε να ξαναφτιάξω περισσότερες από μία διαγνωστικές και τελικές εκδόσεις των θηκών. Η άνεση αυξάνεται επίσης με το σχεδίασμα της θήκης με κανάλια για να ενεργοποιούνται μυϊκές ομάδες όταν φορείται η πρόθεση. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί στην πραγματικότητα μπορεί να προάγει την καλύτερη κυκλοφορία αίματος και την υγεία στο υπολειπόμενο άκρο. … Αυτό το σχέδιο θήκης αποτυπώνει τη συσσωρευμένη κλινική εμπειρία μας. … Τα ηλεκτρονικά γόνατα είναι πλέον πολύ ανώτερα από οποιοδήποτε μηχανικό γόνατο για αμφίπλευρους ακρωτηριασμούς πάνω από το γόνατο, καθώς παρέχουν σταθερότητα από πτώση και καλύτερη υποστήριξη για το περπάτημα. To Genium Knee είναι προϊόν της Otto Bock, Γερμανία και αποτελεί περίπου από το 80% του συνολικού κόστους των προθέσεων. Το ποσό αυτό καλύπτει 6 χρόνια εγγύηση που περιλαμβάνει σέρβις, επισκευές και βελτιώσεις όποτε χρειαστεί κατά τη διάρκεια αυτών των 6 ετών. Το γόνατο αναπτύχθηκε με κεφάλαια από τους στρατούς των ΗΠΑ, του Καναδά και της Αυστραλίας, και αρχικά προοριζόταν για βετεράνους. … Το αριστερό κολόβωμα του κ. … είναι μια αποάρθρωση του γόνατος που δεν δίνει πολύ χώρο για άνετη τεχνικά προσάρτηση και απαιτεί να καλουπωθεί το πλαίσιο του γόνατος στην εξωτερική θήκη. … Προσωπικά, συνεργάζομαι με τον κ. … από το 2014 και είμαι ο τωρινός προσθετικός επιλογής του έχοντας κάνει 2 επιτυχημένες συναρμολογήσεις γι’ αυτόν και σύμφωνα με τον ίδιο αντικειμενικά. Σε μια προσθετική τοποθέτηση ο τελικός κριτής είναι ο χρήστης, εάν δεν είναι ευχαριστημένος οι προθέσεις είναι άχρηστες. Καθώς οι προηγούμενες ηλεκτρονικές προθέσεις του έληξαν τον Νοέμβριο του 2019 και μετά από 5 μήνες καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι, ο κ. … μέσω της συζύγου του αμερικανική ασφάλιση, χρησιμοποιεί 2 βασικές προθέσεις μηχανικά ελεγχόμενες που τοποθετήθηκαν στη Hanger από εμένα τον Ιούνιο του 2020. Οι θήκες είναι Hanger πρωτότυπες, αλλά τα γόνατα είναι δύο υδραυλικά Blatchford, ένας τύπος πιο κατάλληλος για έναν ετερόπλευρο δια-μηριαίο ακρωτηριασμένο, αλλά πολύ δύσκολος για έναν αμφίπλευρο χρήστη σήμερα. Η επιλογή ήταν υποχρεωτική, μόνο αυτό κάλυπτε η ασφάλεια. Ο κύριος λόγος ακαταλληλότητας είναι ότι τα γόνατα έχουν παθητική σταθερότητα και ένα μικρό παραπάτημα μπορεί να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτη πτώση στο έδαφος με κίνδυνο τραυματισμού, ειδικά κάταγμα οστού. Σε αντίθεση, τα ηλεκτρονικά γόνατα παρέχουν καλύτερο μοτίβο περπατήματος και ικανότητα βάδισης σε κατηφορικό έδαφος. Ο κ. … είναι πολύ προσεκτικός και αποφεύγει το περπάτημα σε έδαφος με αυξημένο κίνδυνο αστάθειας, μια επιφύλαξη που περιορίζει τη χρήση των προθέσεων, ωστόσο είχε μερικές πτώσεις, ευτυχώς μέχρι σήμερα με ελαφρούς τραυματισμούς. … Η προσθετική προσαρμογή σε μια τέτοια περίπτωση ακραίου ακρωτηριασμού για την παροχή λειτουργικής κινητικότητας και μέγιστης χρήσης των προθέσεων είναι πολύ δύσκολη, αλλά εμπίπτει στον τομέα της εμπειρογνωμοσύνης μας.».
12. Επειδή, με τα δεδομένα αυτά και εν όψει της έκδοσης ήδη δύο προδικαστικών αποφάσεων οι οποίες δεν εκτελέστηκαν, καθώς τα αρμόδια όργανα του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. δεν γνωμάτευσαν αιτιολογημένα σχετικώς με τα ιατρικής φύσεως ερωτήματα που τους τέθηκαν με αυτές, και προκειμένου η παράλειψη αυτή του καθ’ ου να μην αποβεί σε βάρος του προσφεύγοντος, σύμφωνα με όσα έγιναν ερμηνευτικώς δεκτά στη σκέψη 5, το Δικαστήριο δύναται, κατ’ αρχάς, να εκφέρει κρίση επί των επίμαχων ιατρικής φύσης θεμάτων. Προς τούτο λαμβάνει υπ’ όψιν του, ως πρόσφορα αποδεικτικά μέσα: α) την από 26-2-2018 γνωμάτευση του Ορθοπαιδικού Χειρουργού του Γενικού Επιτελείου Στρατού Σμηνάρχου …, σύμφωνα με την οποία ο προσφεύγων, πάσχων από αμφοτερόπλευρο ακρωτηριασμό άνωθεν του γόνατος χρήζει ειδικών μηχανικών προθέσεων αντικατάστασης άκρου με μηχανισμό γόνατος τελευταίας τεχνολογίας με υδραυλικό έλεγχο κάμψης και ηλεκτρονικό σύστημα δυναμικής σταθεροποίησης με γυροσκόπιο (σχ. κ η από 27-2-2018 ιατρική βεβαίωση του Ορθοπαιδικού Ιατρού Σμηνάρχου … του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας), β) την …/27-9-2018 ιατρική γνωμάτευση της Διευθύντριας του Τμήματος Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης του Γενικού Νοσοκομείου Αττικής «ΚΑΤ- ΕΚΑ», …, σύμφωνα με την οποία: « ο ασθενής.. ετών 54, εξετάστηκε…στις 14-9-18. Παρουσιάζει τραυματικό ακρωτηριασμό … κάτω άκρων αμφοτερόπλευρα στο μηρό σε διαφορετικό ύψος. Τα κολοβώματα έχουν ανώμαλη υφή με ουλές, μώλωπες, εκδορές. Βαδίζει ανεξάρτητος με βακτηρία ενός σημείου στήριξης με χρήση άμφω προθέσεων με ειδικά πατενταρισμένη θήκη και ηλεκτρονική άρθρωση γόνατος, κατασκευασμένες στο εξειδικευμένο κέντρο των Η.Π.Α. Hanger Clinic. Οι προθέσεις που φέρει έχουν παλαιωθεί/φθαρεί και χρήζουν αντικατάστασης. Από την κλινική εξέταση και την μελέτη του ιστορικού συνάγεται ότι ο κ. …: 1. Είναι 54 ετών, απόλυτα λειτουργικός και δραστήριος με τη χρήση των προθέσεων των κάτω άκρων άμφω 2. Παρουσιάζει ιδιαιτερότητες όσον αφορά τη μορφή των κολοβωμάτων 3. Ως αμφοτερόπλευρος ακρωτηριασμός έχει ανάγκη από εξειδικευμένη κατασκευή προθέσεων και απόλυτα λεπτομερή ευθυγράμμιση για επιτυχή βάδιση, αποφυγή πτώσεων και τραυματισμών, και διαφύλαξη καρδιακών φορτίων 4. Η προηγούμενη αντικατάσταση στο κέντρο των Η.Π.Α. Hanger Clinic ήταν επιτυχής. 5. Η δοκιμή συμβατικών προθέσεων ανεπιτυχής (ακολουθήθηκε από πτώσεις, εξελκώσεις των κολοβωμάτων και ουσιαστικό περιορισμό της λειτουργικότητας) 6. Επιπλέον, η εμπειρία και τεχνογνωσία κατασκευής και εφαρμογής αναλόγου τύπου προθέσεων στην χώρα μας ουσιαστικά δεν υφίσταται. 7. Και τέλος επειδή επιτυχής κατασκευή και εφαρμογή πρόθεσης σημαίνει ανεξάρτητη λειτουργικότητα στις καθημερινές δραστηριότητες, συνιστάται η αντικατάσταση των προθέσεών του να γίνει στο εξειδικευμένο κέντρο των Η.Π.Α. όπου είχε γίνει και η προηγούμενη επιτυχής κατασκευή με το ηλεκτρονικού τύπου γόνατο και την ειδική πατέντα θήκης», και γ) τις τρεις επιστολές του …, Πιστοποιημένου Προσθετικού Τεχνητών Μελών, CPO της Hanger Κλινικής (βλ. σκέψεις 6, 7 και 11), στις οποίες εξηγεί λεπτομερώς την ιδιαίτερη περίπτωση των κολοβωμάτων του προσφεύγοντος, με τον οποίο έχουν πραγματοποιήσει δύο επιτυχημένες συναρμολογήσεις από το 2014, τις διαφοροποιήσεις στην τοποθέτηση μηχανικών προθέσεων έναντι των ηλεκτρονικών που υπερτερούν, λαμαβανομένης υπ’ όψιν της διαφοράς ετερόπλευρου δια-μηριαίου ακρωτηριασμού και του αμφοτερόπλευρου (που έχει ο προσφεύγων), τα πλεονεκτήματα της θήκης Comfortflex «πατενταρισμένο σύστημα θηκών» της εν λόγω Κλινικής στην περίπτωση του προσφεύγοντος και την κλινική εμπειρία που διαθέτουν στη διαδικασία τοποθέτησης και συναρμολόγησης. Εκτιμώντας τα ως άνω ιατρικά στοιχεία σε συνδυασμό με τη φύση και την ιδιαιτερότητα της κατάστασης του προσφεύγοντος (αμφοτερόπλευρος ακρωτηριασμός άνωθεν του γόνατος με ιδιαιτερότητες όσον αφορά στη μορφή των κολοβωμάτων) καθώς και τον επιδιωκόμενο σκοπό της ανεξάρτητης λειτουργικότητας στις καθημερινές δραστηριότητες με δυνατότητα επιτυχούς βάδισης καθώς και λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα έγγραφα από την εδρεύουσα στην Αθήνα εταιρεία αποκατάστασης για την περίπτωση του προσφεύγοντος χωρίς να έχει προηγηθεί κλινική εξέταση αυτού [προϋπολογισμός κόστους για αντικατάσταση των μελών από την ελληνική εταιρεία, ύψους € 165.000 + ΦΠΑ 13%, «έκθεση αποκατάστασης» του Προσθετολόγου …, το μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου υπαλλήλου της εταιρείας «… Rehabilition Center», σκ.6], το Δικαστήριο κρίνει ότι η αντικατάσταση (εφαρμογή και προσαρμογή) των προσθετικών μελών του προσφεύγοντος με ειδικές μηχανικές προθέσεις – μηχανισμό γόνατος τελευταίας τεχνολογίας με υδραυλικό έλεγχο κάμψης και ηλεκτρονικό σύστημα δυναμικής σταθεροποίησης με γυροσκόπιο, με βάση την υφιστάμενη τεχνογνωσία, εμπειρία και τα υφιστάμενα επιστημονικά μέσα και τις συγκεκριμένες ειδικές ιατρικές μεθόδους τοποθέτησης, αποκατάστασης και φυσικοθεραπείας που εφαρμόζουν τα ιατρικά κέντρα της ημεδαπής δεν είναι εξίσου αποτελεσματική με την αντιμετώπιση και τις θεραπευτικές μεθόδους που εφαρμόζει το ειδικό προσθετικό κέντρο «Hanger Prosthetics & Orthotics Inc.» στις Η.Π.Α.. Συνεπώς, το Δικαστήριο κρίνει ότι μη νομίμως απορρίφθηκε με την προσβαλλόμενη …/Συν…./20.02.2020 απόφαση του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. η …/3-10-2018 αίτηση του προσφεύγοντος για έγκριση δαπάνης, ύψους 197.271,18 δολαρίων, για την απαιτούμενη αντικατάσταση των προσθετικών μελών του στις Η.Π.Α., κατ’ αποδοχή της κρινόμενης προσφυγής ως βάσιμης, διότι, εν προκειμένω, πληρούνται οι προϋποθέσεις των διατάξεων του άρθρου 32 παρ. 3δ του Ε.Κ.Π.Υ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. για έγκριση της νοσηλείας (για αντικατάσταση των τεχνητών μελών) του προσφεύγοντος στο ειδικό προσθετικό κέντρο «Hanger Prosthetics & Orthotics Inc.» στις Η.Π.Α.. Με τα δεδομένα αυτά, η προσβαλλόμενη απόφαση πρέπει να ακυρωθεί και να εγκριθεί η δαπάνη ύψους 197.271,18 δολαρίων υπέρ του προσφεύγοντος για την αντιμετώπιση των εξόδων αντικατάστασης τεχνητών μελών στις Η.Π.Α.
13. Επειδή, κατ’ ακολουθίαν, η προσφυγή πρέπει να γίνει δεκτή, να ακυρωθεί η προσβαλλόμενη …/Συν…./20.02.2020 απόφαση του Δ.Σ. του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και να εγκριθεί η αιτηθείσα δαπάνη, κατά τα ειδικώς οριζόμενα στο διατακτικό. Περαιτέρω, το καταβληθέν παράβολο πρέπει να επιστραφεί στον προσφεύγοντα (άρθρο 277 παρ.9 του Κ.Δ.Δ.) και τα δικαστικά έξοδά του, ποσού 405 ευρώ (βλ. Παράρτημα Ι του ν. 4194/2013, Α´ 208) να καταλογισθούν σε βάρος του καθ’ ου (άρθρο 275 παρ. 1 του Κ.Δ.Δ.). Τέλος, δοθέντος ότι ο καθ’ ου όχι μόνο δεν προσκόμισε τα αιτηθέντα στοιχεία, μολονότι διατάχθηκε με δύο προδικαστικές αποφάσεις (15244/2022 και 11699/2023) του Δικαστηρίου προς τούτο, αλλά αρνήθηκε και ρητώς με το …/25-4-2023 έγγραφο του Προέδρου του Α.Υ.Σ. (σκ.10), το Δικαστήριο κρίνει ότι συντρέχει λόγος επιβολής χρηματικής ποινής ύψους 500 ευρώ εις βάρος αυτού και υπέρ του προσφεύγοντος, κατ’ άρθρο 129 παρ. 3 του Κ.Δ.Δ..
Δ Ι Α Τ Α Υ Τ Α
Δέχεται την προσφυγή.
Ακυρώνει την …/Συν…./20.02.2020 απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας.
Εγκρίνει τη δαπάνη ύψους 197.271,18 δολαρίων για την αντιμετώπιση των εξόδων αντικατάστασης (εφαρμογής και προσαρμογής) προσθετικών (τεχνητών) μελών του προσφεύγοντος στο ειδικό προσθετικό κέντρο «Hanger Prosthetics & Orthotics Inc.» (Hanger Clinic) στις Η.Π.Α..
Διατάσσει την επιστροφή του καταβληθέντος παραβόλου στον προσφεύγοντα.
Καταλογίζει σε βάρος του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. τα δικαστικά έξοδα του προσφεύγοντος, ποσού τετρακοσίων πέντε (405) ευρώ.
Καταλογίζει σε βάρος του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και υπέρ του προσφεύγοντος αυτοτελή χρηματική ποινή ποσού πεντακοσίων (500) ευρώ.
Η διάσκεψη του Δικαστηρίου έγινε στην Αθήνα την 1η-4-2024 και η απόφαση δημοσιεύθηκε στο ακροατήριό του κατά την έκτακτη δημόσια συνεδρίαση στις 13/5/2024.