Εξειδίκευση ιατρού στη Λοιμωξιολογία. Παραίτηση από το Ε.Σ.Υ. Καταλογισμός ιατρού γιατί δήθεν παραβίασε την προβλεπόμενη από το άρθρο 58 παρ. 7 του ν. 3528/2007 υποχρέωση προσφοράς των υπηρεσιών της στο Νοσοκομείο επί χρόνο ίσο με το τριπλάσιο του χρόνου της εκπαιδευτικής της άδειας.
Αριθμός 331/2022
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΤΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 5 Οκτωβρίου 2021, με την ακόλουθη σύνθεση: Μαρία Βλαχάκη, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του Τμήματος, Σταμάτιος Πουλής (εισηγητής) και Γεωργία Τζομάκα, Σύμβουλοι, Φωτεινή Πούλιου και Ελένη Σακελλαρίου, Πάρεδροι, οι οποίοι μετέχουν με συμβουλευτική ψήφο.
Γενικός Επίτροπος της Επικρατείας: Παραστάθηκε η Αντεπίτροπος της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο Ειρήνη Κατσικέρη, ως νόμιμη αναπληρώτρια της Γενικής Επιτρόπου της Επικρατείας, η οποία είχε κώλυμα.
Γραμματέας: Παναγιώτα Κοκκορού.
Για να δικάσει την από 17.9.2012 (αριθμ. καταχ. στο Διοικητικό Εφετείο Αθηνών ΑΚ …/17.9.2012 και αριθμός βιβλίου δικογράφων ΕλΣυν …/27.4.2017) «αίτηση ακύρωσης» της …, κατοίκου Αθηνών (οδός …), η οποία παραστάθηκε μετά της πληρεξούσιας δικηγόρου Βασιλικής Σκορδάκη (ΑΜ/ΔΣΑ 11217),
κατά της …/20.7.2012 απόφασης του Ενιαίου Διοικητικού Συμβουλίου του Γενικού … Νοσοκομείου … «…» και του Γ.Ν. … «…».
Το Ελληνικό Δημόσιο, που εκπροσωπείται νόμιμα από τον Υπουργό Οικονομικών, παραστάθηκε δια της Παρέδρου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους Μαρίας Γραμματικάκη.
Το ενιαίο νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «…» (…) που εδρεύει στη … Αττικής (οδός …) και εκπροσωπείται νόμιμα, παραστάθηκε (σχ. άρθρο 112 παρ. 2 του ν. 4700/2020) δια δηλώσεως (άρθρο 231 παρ. 1 του ν. 4700/2020) του πληρεξουσίου δικηγόρου Ευστράτιου Σημαντήρη (ΑΜ/ΔΣΠειρ. 1608).
Με την ως άνω «αίτηση», ζητείται η ακύρωση της …/20.7.2012 απόφασης του Ενιαίου Διοικητικού Συμβουλίου του Γενικού … «…» και του Γ.Ν. … «…».
Κατά τη συζήτηση που ακολούθησε, το Δικαστήριο άκουσε:
Την πληρεξούσια δικηγόρο της εκκαλούσης, η οποία ζήτησε την παραδοχή της έφεσης.
Την εκπρόσωπο του Ελληνικού Δημοσίου, η οποία ζήτησε την απόρριψή της.
Την Αντεπίτροπο της Επικρατείας, η οποία πρότεινε την παραδοχή της.
Το Δικαστήριο, στις 25 Ιανουαρίου 2022, συνήλθε σε τηλεδιάσκεψη, κατ’ εφαρμογή της διάταξης της παρ. 2 του άρθρου 295 του ν. 4700/2020.
Αφού μελέτησε τα στοιχεία του φακέλου και Σκέφθηκε κατά το νόμο Αποφάσισε τα ακόλουθα
- Το υπό κρίση ένδικο βοήθημα, που κατ’ εκτίμηση του περιεχομένου του συνιστά έφεση, παραπέμφθηκε προς εκδίκαση ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου, ως κατά δικαιοδοσία αρμοδίου για να αποφανθεί επ’ αυτής Δικαστηρίου με την …/2017 απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών, φέρεται δε αρμοδίως για συζήτηση στο παρόν Τμήμα, μετά την έκδοση της …/2019 παραπεμπτικής απόφασης του IV Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
- Με την ένδικη έφεση, όπως οι λόγοι αυτής αναπτύσσονται με τα από 3.10.2016, 12.2.2019 και από 5.10.2021 νομίμως κατατεθέντα υπομνήματα, ζητείται η ακύρωση της …/20.7.2012 απόφασης του Ενιαίου Διοικητικού Συμβουλίου του Γενικού …. Με την απόφαση αυτή καταλογίσθηκε σε βάρος της εκκαλούσας, τέως μόνιμης ιατρού του Ε.Σ.Υ., Διευθύντριας Παθολογίας στο Γενικό Νοσοκομείο Αττικής «…», το ποσό των εβδομήντα εννέα χιλιάδων επτακοσίων σαράντα τεσσάρων ευρώ και πενήντα ενός λεπτών (79.744,51 ευρώ), το οποίο φέρεται ότι αντιστοιχεί σε αχρεωστήτως καταβληθείσες αποδοχές. Ειδικότερα, σύμφωνα με την καταλογιστική απόφαση, το ως άνω ποσό αντιστοιχεί σε αποδοχές που καταβλήθηκαν αχρεωστήτως στην εκκαλούσα κατά το διάστημα εκπαιδευτικής άδειας δύο (2) ετών, ήτοι από 1.1.2010 έως 31.12.2011, με την αιτιολογία ότι η εκκαλούσα, αποχωρώντας από την υπηρεσία με την υποβολή παραίτησης από 8.3.2012, παραβίασε την προβλεπόμενη από το άρθρο 58 παρ. 7 του ν. 3528/2007 υποχρέωση προσφοράς των υπηρεσιών της στο Νοσοκομείο επί χρόνο ίσο με το τριπλάσιο του χρόνου της εκπαιδευτικής της άδειας. Η ένδικη έφεση έχει ασκηθεί νομοτύπως και εμπροθέσμως, έχει δε καταβληθεί για την άσκησή της το προσήκον παράβολο (βλ. το υπ’ αριθμ. 1472742, Σειράς Θ διπλότυπο είσπραξης τύπου Α της Δ’ ΔΟΥ Αθηνών και τα υπ’αριθμ. 1226927 και 3410609 Σειράς Α’ έντυπα παράβολα του Δημοσίου). Συνεπώς, πρέπει αυτή να γίνει τυπικά δεκτή και να ερευνηθεί περαιτέρω ως προς τη βασιμότητα των προβαλλομένων με αυτή λόγων.
- Η καταλογιστική απόφαση συνιστά ατομική, δυσμενή για το διοικούμενο, εκτελεστή διοικητική πράξη, εκδιδόμενη από συλλογικό ή μονομελές όργανο της Διοίκησης, στο οποίο ο νόμος έχει ειδικώς απονείμει τέτοια εξουσία, είναι, δηλαδή, «επί τούτω εντεταλμένο» (βλ. άρθρο 15 παρ. 13 του ισχύοντος κατά τον κρίσιμο χρόνο έκδοσης της εκκαλουμένης π.δ/τος 774/1980, A’ 189). Τυχόν καταλογισμός σε βάρος υπολόγου ή αχρεωστήτως λαβόντος γενόμενος από όργανο νομικού προσώπου, το οποίο δεν έχει την εκ του νόμου εξουσία προς καταλογισμό, δεν επιφέρει έννομα αποτελέσματα. Στον έλεγχο δε της νομιμότητας και του κύρους της καταλογιστικής απόφασης, στον οποίο προβαίνει και αυτεπαγγέλτως το Δικαστήριο τούτο κάθε φορά που επιλαμβάνεται έφεσης κατά τέτοιας απόφασης, περιλαμβάνεται πρωτίστως η έρευνα της αρμοδιότητας του καταλογίσαντος οργάνου, εάν, δηλαδή, αυτό έχει κατά νόμο την εξουσία έκδοσης καταλογιστικών αποφάσεων (βλ. άρθρο 116 παρ. 1 περ. α και παρ. 3 περ. α’ του ν. 4700/2020, Α’ 127, πρβλ. προϊσχύσαν άρθρο 49 παρ. 1 και 2 του π.δ/τος 1225/1981, Α’ 304 και ΕλΣυν IV Τμ. 1765, 1080/2012, 1532/2010, 2635/2006, 1335,914/2001, 1374/2000).
- Ο ισχύων κατά τον κρίσιμο χρόνο έκδοσης της προσβαλλόμενης πράξης ν. 2362/1995 «Περί Δημοσίου Λογιστικού, ελέγχου των δαπανών του Κράτους και άλλες διατάξεις» (Α’ 247) ορίζει στο άρθρο 28: «1. (…) 2. Οι δαπάνες του Δημοσίου πληρώνονται από τις αρμόδιες για την πληρωμή αυτών υπηρεσίες με χρηματικά εντάλματα, που εκδίδονται από τις Υπηρεσίες Δημοσιονομικού Ελέγχου ή από άλλο κατά νόμο αρμόδιο όργανο. 3. Κατ’ εξαίρεση, με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών, επιτρέπεται να ορίζονται και άλλοι τίτλοι πληρωμής των σταθερών και διαρκούς ή περιοδικού χαρακτήρα δαπανών. Με τις ίδιες αποφάσεις ορίζονται τα αρμόδια όργανα για την εκκαθάριση των δαπανών του προηγούμενου εδαφίου, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, η ευθύνη των εκκαθαριστών, των ταμειακών υπολόγων και των αδικαιολογήτως λαβόντων, (…)», στο άρθρο 33: «1. Μη νόμιμες δαπάνες που πληρώθηκαν με οποιονδήποτε τίτλο πληρωμής καταλογίζονται: α) (…) β) στο λαβόντα εφόσον έχει συντελέσει υπαίτια στη μη νόμιμη πληρωμή και σε κάθε περίπτωση αχρεώστητης πληρωμής, ανεξάρτητα από υπαιτιότητα αυτού. 2. Αρμόδιο όργανο για τον καταλογισμό μη νόμιμων δαπανών, που πληρώθηκαν με τίτλους πληρωμής που δεν εκδίδονται από τις Υπηρεσίες Δημοσιονομικού Ελέγχου, είναι ο Διατάκτης και οι κάθε ειδικότητος επιθεωρητές, που έχουν διαπιστώσει την παράνομη πληρωμή και σε κάθε περίπτωση το Ελεγκτικό Συνέδριο (…)», στο άρθρο 56 «(…) 3. Το έλλειμμα που παρουσιάζουν οι δημόσιοι υπόλογοι, επιφυλασσομένων των διατάξεων της παραγράφου 4 του παρόντος άρθρου, καταλογίζεται με ειδικά αιτιολογημένη απόφαση από τους διαπιστώσαντες αυτό οικείους διατάκτες και επιθεωρητές. Σε κάθε περίπτωση καταλογίζεται επίσης από το Ελεγκτικό Συνέδριο (…). 4. Στις περιπτώσεις πληρωμής μη νομίμων δαπανών καταλογίζεται: α) (…) β) στους λαβόντες, εφόσον υπέχουν ευθύνη για τη μη τήρηση των ανωτέρω διαδικασιών. Στους λαβόντες καταλογίζεται και σε κάθε περίπτωση αχρεώστητης πληρωμής» και στο άρθρο 112: «Μέχρι να εκδοθούν τα προεδρικά διατάγματα ή οι κανονιστικές αποφάσεις, που προβλέπονται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου, τα σχετικά θέματα εξακολουθούν να ρυθμίζονται από τις ισχύουσες κατά την έναρξη της ισχύος αυτού όμοιες πράξεις». Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι αρμοδιότητα καταλογισμού των δημοσίων υπολόγων, που παρουσιάζουν έλλειμμα στη διαχείρισή τους καθώς και των τρίτων αχρεωστήτως λαβόντων, έχουν οι διαπιστώσαντες το έλλειμμα οικείοι διατάκτες (καταρχήν ο οικείος Υπουργός), οι επιθεωρητές και σε κάθε περίπτωση το Ελεγκτικό Συνέδριο (ΕλΣυν IV Τμ. 850/2019, 3047, 1532/2010 και I Τμ. 3202/2013).
- Ο ν. 2592/1998 (Α’ 57) ορίζει στο άρθρο 16 παρ. 3: «(…) 3. Η μισθοδοσία του πάσης φύσεως προσωπικού των νοσηλευτικών ιδρυμάτων του ν.δ/τος 2592/1953 (ΦΕΚ 254 Α’), των αποκεντρωμένων μονάδων αυτών (…) με σχέση εξηρτημένης εργασίας δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου αορίστου ή ορισμένου χρόνου, που εποπτεύονται από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, καταβάλλεται με μισθοδοτικές καταστάσεις, μέσω των οικείων Δ.Ο.Υ., σε βάρος του Κρατικού Προϋπολογισμού, στον οποίο εγγράφονται και οι σχετικές πιστώσεις και σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν κάθε φορά για τους δημοσίους υπαλλήλους. (…). Οι λεπτομέρειες για την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής, καθώς και ο χρόνος έναρξης εφαρμογής τους καθορίζονται με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Οικονομικών και Υγείας και Πρόνοιας». Κατ’ εξουσιοδότηση της διάταξης αυτής εκδόθηκε το π.δ. 412/1998 «Μισθοδοσία του πάσης φύσεως προσωπικού των Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων του Ν.Δ/τος 2592/1953 (…) των αποκεντρωμένων μονάδων αυτών (…)» (A’ 288), το οποίο ορίζει στο άρθρο 1 παράγραφοι 1 και 2 «1α. Η μισθοδοσία του πάσης φύσεως προσωπικού των νοσηλευτικών ιδρυμάτων του Ν.Δ/τος 2592/1953 (…) με σχέση εξαρτημένης εργασίας δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου αορίστου ή ορισμένου χρόνου, που εποπτεύονται από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας, καταβάλλεται με μισθοδοτικές καταστάσεις, μέσω των οικείων Δημοσίων Οικονομικών Υπηρεσιών (Δ.Ο.Υ.), σε βάρος του ειδικού φορέα «Δαπάνες Υγείας» και των οικείων κωδικών αριθμών εξόδων του προϋπολογισμού του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας. 2. Η πληρωμή διενεργείται σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν κάθε φορά για τους δημοσίους υπαλλήλους» και στο άρθρο 4 ότι «Καθορίζουμε ως χρόνο ενάρξεως εφαρμογής των διατάξεων του παρόντος την 1.1.1999 για το προσωπικό (…) των νοσηλευτικών ιδρυμάτων του Ν.Δ. 2592/1953 (…) μετά των αποκεντρωμένων μονάδων αυτών».
- Από τις ως άνω διατάξεις συνάγεται ότι από 1.1.1999 οι αποδοχές του προσωπικού, που απασχολείται με σχέση εργασίας δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου στα νοσηλευτικά ιδρύματα και στις αποκεντρωμένες μονάδες αυτών, βαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό και καταβάλλονται με μισθοδοτικές καταστάσεις μέσω των οικείων Δ.Ο.Υ. Τούτο, ειδικότερα, σημαίνει ότι τυχόν αχρεωστήτως καταβληθείσες αποδοχές στο εν λόγω προσωπικό συνιστούν έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού και ειδικότερα του προϋπολογισμού του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και όχι του προϋπολογισμού του νοσηλευτικού ιδρύματος, στο οποίο υπηρετεί το πρόσωπο που εισέπραξε τα επίμαχα ποσά. Κατά συνέπεια, η σχετική απόφαση καταλογισμού αποδοχών πρέπει να εκδίδεται από τον οικείο διατάκτη υπέρ του Δημοσίου και όχι από το διοικητικό συμβούλιο του Νοσοκομείου, στο οποίο υπηρετεί ο αχρεωστήτως λαβών (βλ. ΕλΣυν IV Τμ. 850/2019, 2699/2011, 3047, 1532/2010, 2346, 1888, 1887/2009, I Τμ. 5307, 4206/2015, 3202/2013, πρβλ. ΕλΣυν Ολομ. 1037/2017).
- Στην υπό κρίση υπόθεση, από το σύνολο των στοιχείων του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα: Με την από 19.10.2009 αίτηση η ήδη εκκαλούσα -μόνιμη ιατρός Παθολόγος με βαθμό Διευθυντή της Β’ Παθολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «…»- ζήτησε τη μετακίνησή της στην Α’ Προπαιδευτική Κλινική του Γ.Ν.Α. «…», προκειμένου να εξειδικευτεί στη λοιμωξιολογία. Με την …/30.12.2009 απόφαση του Διοικητή του ως άνω Νοσοκομείου, η οποία εγκρίθηκε με την …/22.1.2010 απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής του Κεντρικού Συμβουλίου Υγείας (ΚΕ.Σ.Υ.), έγινε δεκτή η αίτησή της και της χορηγήθηκε εκπαιδευτική άδεια, κατά τις διατάξεις του άρθρου 74 του ν. 2071/1992, για μετεκπαίδευση στην προαναφερόμενη Κλινική από 1.1.2010 και για δύο (2) έτη (βλ. Υ10α/138258/15.12.2009 απόφαση της Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης για τοποθέτηση της εκκαλούσας ως άμισθης ειδικευμένης ιατρού Κλάδου Ε.Σ.Υ. για εξειδίκευση στη λοιμωξιολογία στην Α Προπαιδευτική Κλινική του Γ.Ν.Α. «…»). Η εκκαλούσα επανήλθε στη θέση της στο Γ.Ν. … την 1.1.2012, μετά τη λήξη της εκπαιδευτικής της άδειας στις 31.12.2011 (σχετ. το από 1.12.2012 έγγραφο Υποδιευθυντή Διοικητικού του Νοσοκομείου) και στις 8.3.2012 υπέβαλε αίτηση παραίτησης προκειμένου να συνταξιοδοτηθεί. Η αίτηση αυτή επεστράφη στο Γ.Ν. … από την αρμόδια Υπηρεσία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, με το …/23.4.2012 έγγραφο, με την αιτιολογία ότι, σύμφωνα με την παρ. 7 του άρθρου 58 του ν. 3528/2007, μετά το τέλος της άδειας εκπαίδευσης ο υπάλληλος υποχρεούται να υπηρετήσει στο Δημόσιο ή σε νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου για χρονικό διάστημα ίσο με το τριπλάσιο του χρόνου της άδειας και ότι σε περίπτωση αθέτησης της υποχρέωσης αυτής ο υπάλληλος υποχρεούται να επιστρέψει τις αποδοχές που έλαβε κατά τον χρόνο της αδείας του, ο οποίος μάλιστα δεν υπολογίζεται στην περίπτωση αυτή ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας. Η εκκαλούσα, όμως, ενέμεινε στην παραίτησή της, οπότε με την …/5.10.2012 (Γ’ …) απόφαση του Υπουργού Υγείας αυτή έγινε αποδεκτή. Εν τω μεταξύ εκδόθηκε σε βάρος της εκκαλούσας η προσβαλλόμενη …/20.7.2012 απόφαση, κατ’ εφαρμογή της παρ. 7 του άρθρου 58 του ν. 3528/2007, για την επιστροφή του ποσού των 79.744,51 ευρώ. Ήδη με την υπό κρίση έφεση η εκκαλούσα στρέφεται κατά της προαναφερόμενης απόφασης και ζητεί την ακύρωσή της.
Με αυτά τα δεδομένα και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στις προηγούμενες σκέψεις, η επίδικη καταλογιστική απόφαση δεν είναι νόμιμη, καθόσον, κατά τον αυτεπαγγέλτως εξεταζόμενο λόγο της αρμοδιότητας του καταλογίσαντος οργάνου (σχ. άρθρο 116 παρ. 1 περ. α’ και παρ. 3 περ. α’ του ν. 4700/2020), από 1.1.1999 οι αποδοχές του πάσης φύσεως προσωπικού των νοσηλευτικών ιδρυμάτων εισπράττονται με μισθοδοτικές καταστάσεις από τις πιστώσεις του προϋπολογισμού του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας. Κατά συνέπεια, η αρμοδιότητα εκδόσεως της οικείας καταλογιστικής απόφασης ανήκει στον αρμόδιο διατάκτη, ήτοι στον Υπουργό Υγείας και Πρόνοιας. Πρέπει, επομένως, η υπό κρίση έφεση να γίνει δεκτή για τον αυτεπαγγέλτως εξεταζόμενο αυτό λόγο, να ακυρωθεί η προσβαλλομένη 15η/20.7.2012 απόφαση του Ενιαίου Διοικητικού Συμβουλίου του Π.Γ.Ν. Νίκαιας Πειραιώς «Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΩΝ» και του Γ.Ν. Δυτικής Αττικής «Η ΑΓΙΑ ΒΑΡΒΑΡΑ», και να διαταχθεί η απόδοση στην εκκαλούσα του κατατεθέντος για την άσκησή της παραβόλου (άρθρο 310 του ν. 4700/2020), ενώ το Δημόσιο και το Νοσοκομείο πρέπει, κατ’ εκτίμηση των περιστάσεων, να απαλλαγούν από τα δικαστικά έξοδα αυτής (άρθρο 314 παρ. 3 εδ. β’ του ν. 4700/2020).
Για τους λόγους αυτούς
Δέχεται την έφεση.
Ακυρώνει την …/20.7.2012 καταλογιστική απόφαση του Ενιαίου Διοικητικού Συμβουλίου του Π.Γ.Ν. … .
Διατάσσει την απόδοση του κατατεθέντος παραβόλου.
Απαλλάσσει το Ελληνικό Δημόσιο και το Νοσοκομείο από τα δικαστικά έξοδα.
Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στις 25 Ιανουαρίου 2022 σε τηλεδιάσκεψη, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 295 παρ. 2 του ν. 4700/2020.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ
ΜΑΡΙΑ ΒΛΑΧΑΚΗ ΣΤΑΜΑΤΙΟΣ ΠΟΥΛΗΣ
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΚΟΚΚΟΡΟΥ
Δημοσιεύτηκε σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριο του Πρώτου Τμήματος την 1η Μαρτίου 2022.
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΜΑΡΙΑ ΒΛΑΧΑΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ ΤΖΕΝΟΥ